Thị trường trái phiếu Việt Nam chỉ thực sự trở nên sôi động và đáng đề cập tới trong một vài năm gần đây, với minh chứng là những thương vụ phát hành trái phiếu trị giá hàng nghìn tỉ trong năm 2017 đến từ các doanh nghiệp như VPBank, VinGroup, hay Thế giới di động. Nếu bạn có nhu cầu đầu tư vào thị trường tiềm năng này thì những kiến thức cơ bản sau đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quát và quyết định đúng đắn khi đầu tư trái phiếu.
Trước hết, cần phân biệt trái phiếu với cổ phiếu. Cổ phiếu là những chứng khoán thể hiện tư cách chủ sở hữu của cổ đông, trong khi đó trái phiếu lại là chứng khoán thể hiện một quan hệ vay mượn giữa tổ chức phát hành và các nhà đầu tư.
Trái phiếu gồm 2 loại chính: trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp. Bài viết này sẽ chỉ thực hiện phân tích về loại trái phiếu tiềm năng hiện nay là trái phiếu doanh nghiệp.
>> Xem thêm: Những lợi ích khi đầu tư vào Trái phiếu Chính phủ.
Phát hành trái phiếu doanh nghiệp
Khi các công ty lớn cần vay tiền trong một khoảng thời gian dài, họ có thể phát hành trái phiếu. Đa số các trái phiếu công ty trả lãi một năm hai lần và phần lớn cũng là những trái phiếu có thể mua lại.
Mức độ rủi ro là rất khác nhau giữa các phát hành bởi rủi ro vỡ nợ phụ thuộc vào sức khỏe của công ty, mà sức khỏe đó lại chịu tác dộng của một số biến số. Lãi suất của trái phiếu công ty thay đổi theo mức rủi ro hoặc những đặc điểm tính chất riêng.
Những đặc trưng của trái phiếu
Trái phiếu có đăng ký (ký danh) và không có phiếu trả lãi: Chủ sở hữu trái phiếu phải đăng ký với công ty để nhận các khoản thanh toán, công ty được yêu cầu báo cáo cho cơ quan thuế về tên của người nhân thu nhập tiền lãi.
Những điều kiện ràng buộc: Với những người đầu tư cổ phiếu, họ sẽ được nhận sự bảo vệ quyền lợi từ ban giám đốc, nhưng với người đầu tư trái phiếu, họ không thể trông cậy vào sự bảo vệ từ các giám đốc công ty, nên họ phải áp dụng những quy tắc và những quy định mang tính khống chế lên các giám đốc nhằm bảo vệ lợi ích của người nắm giữ trái phiếu. Những điều kiện này thường giới hạn khối lượng cổ tức mà công ty có thể trả cho cổ đông và khả năng các công ty phát hành thêm các công cụ nợ, việc tham gia vào các vụ sáp nhập cũng bị hạn chế. Các điều kiện ràng buộc được đưa vào trong khế ước của trái phiếu.
Điều khoản mua lại: Đa số các khế ước trái phiếu đều chứa đựng một điều khoản mua lại, theo đó người phát hành có quyền buộc người nắm giữ trái phiếu phải bán lại trái phiếu. Điều khoản mua lại thường quy định một khoảng thòi gian từ khi trái phiếu được phát hành lần đầu cho tới khi nó có thể được mua lại. Mức giá trả cho người nắm giữ trái phiếu khi bán lại trái phiếu thường được ấn định bừng mệnh giá hoặc cao hơn chút ít (thường bằng chi phí lãi suất một năm). Vì những người nắm giữ trái phiếu nói chung không thích điều khoản mua lại nên những trái phiếu có thể mua lại phải có lợi suất cao hơn những trái phiếu tương đương nhưng không bị mua lại.
Chuyển đổi: một số trái phiếu có thể được chuyển đổi thành cổ phần của cổ phiếu phổ thông. Đặc tính này cho phép những người nắm giữ trái phiếu được chia sẽ những cơ may của công ty nếu giá cổ phiếu tăng lên. Người có trái phiếu thường ưa thích đặc tính có thể chuyển đổi, nó giống với việc chỉ mua một trái phiếu mà lại nhân được một trái phiếu và cả một quyền chọn mua cổ phiếu, do đó, giá của những trái phiếu chuyển đổi sẽ cao hơn giá của những trái phiếu tương đương không có khả năng chuyển đổi. Mức giá cao hơn mà công ty nhận được cho trái phiếu hàm nghĩa là lãi suất thấp hơn.
Các loại trái phiếu công ty
Có nhiều loại trái phiếu công ty, chúng được phân biệt theo loại tài sản thế chấp đảm bảo cho trái phiếu và theo trật từ mà theo đó trái phiếu được hoàn trả khi công ty vỡ nợ. Một số loại trái phiếu: trái phiếu có bảo đảm, chứng chỉ tín thác thiết bị, trái phiếu không có bảo đảm, trái phiếu có lãi suất thay đổi, trái phiếu rủi ro cao (junk-bonds), trái phiếu có lãi suất cuống phiếu thấp hoặc không trả lãi định kỳ.
Bán trái phiếu công ty
Những trái phiếu công ty mới có thể được chào bán ra công chúng trên thị trường mở tới tất cả những người mua quan tâm (public sale) hoặc bán riêng lẻ tới một số lượng hạn chế các nhà đầu tư (private placement)
Cách thức chào bán ra công chúng thường được áp dụng với những công ty lớn. Đối với những công ty nhỏ hơn hoặc những hãng có nhu cầu tài trợ đặc biệt thì người ta thường sử dụng cách thứ hai.
Lưu ý khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp
Để tránh những rủi ro không đáng có khi đầu tư trái phiếu, ban nên lưu ý những điều sau đây:
- Lựa chọn Trái phiếu của doanh nghiệp có uy tín trên thị trường.
- Nên đầu tư đa dạng các danh mục để tối đa hóa lợi nhuận, ưu tiên những ngành nghề đang phát triển tốt, mạnh, bền vững trên thị trường (thực phẩm sạch, công nghệ thông tin,...)
- Người sở hữu Trái phiếu có thể được: mua – bán, cho tặng, thừa kế…và các quyền khác theo quy định của pháp luật, được cung cấp bản công bố thông tin phát hành và các hồ sơ liên quan.
- Không cần lo đến biến động lãi suất ngân hàng vì kỳ vọng hưởng lợi suất đầu tư cao hơn hẳn lãi suất tiệm kiệm thông thường cùng kỳ hạn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng.
Hi vọng rằng với những kiến thức trên, bạn đọc sẽ có những cái nhìn tổng quát nhất về trái phiếu doanh nghiệp cũng như có những quyết định đúng đắn trong đầu tư sau này.
Bình luận
Nội quy : nhận xét có tối thiểu 10 ký tự, gõ tiếng việt có dấu, không chứa nội dung tục tĩu. Nếu bị báo cáo vi phạm quá 10 lần bị baned nick.