Rút bảo hiểm xã hội một lần: "Lợi trước mắt, thiệt thòi lâu dài"

Thời gian gần đây, số người rút bảo hiểm xã hội 1 lần liên tục gia tăng. Thậm chí nhiều đơn vị bảo hiểm xã hội đã trở nên quá tải khi lượng người có nhu cầu rút BHXH 1 lần tăng đột biến.

Thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy, tính từ năm 2016 đến 2020 cả nước có trên 3,7 triệu người rút BHXH một lần. Mỗi năm trung bình có gần 750.000 người rời khỏi hệ thống, con số này chiếm trên 5% tổng số người tham gia. Như vậy cứ 2 người mới tham gia vào hệ thống BHXH thì 1 người rời đi. Còn tính riêng trong 2 năm 2020 và 2021, mỗi năm BHXH Việt Nam ghi nhận hơn 860.00 người rút bảo hiểm xã hội 1 lần.

Tình trạng hiện vẫn đang tiếp diễn và có xu hướng gia tăng. Xu hướng này theo đánh giá của BHXH là rất đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và mục tiêu của Chính phủ trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội cho toàn dân.

Nguyên nhân người lao động ồ ạt rút BHXH 1 lần

Theo đánh giá của các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc người lao động ồ ạt chọn rút BHXH 1 lần, tuy nhiên về cơ bản xuất phát từ một số nguyên nhân sau:

• Đời sống, thu nhập của người lao động gặp khó khăn nhất là trong giai đoạn dịch bệnh tác động khiến không ít người lao động bị giảm lương, mất việc. Bởi vậy họ chọn rút BHXH 1 lần để có tiền trang trải cuộc sống sinh hoạt trước mắt.
• Hệ thống chính sách BHXH hiện chưa linh hoạt, chưa thu hút người lao động gắn bó lâu dài. Hiện nay theo quy định, để được hưởng chế độ hưu trí (nhận lương hưu hàng tháng khi về hưu), người lao động phải có ít nhất 20 năm đóng bảo hiểm xã hội cũng như đảm bảo độ tuổi theo quy định
• Do người lao động chưa nắm rõ các quy định cũng như hiểu được những lợi ích thiết thực mà chế độ bảo hiểm xã hội mang lại cho họ.
• Chính sách BHXH một lần khá thông thoáng và dễ dàng trong tiếp cận dẫn đến việc người lao động dễ xem đây là một công cụ tài chính để xử lý các vấn đề khó khăn trước mắt.

Số người rút BHXH 1 lần gia tăng chóng mặt

7 thiệt thòi mà người lao động phải nhận khi rút BHXH 1 lần

Mới đây, BHXH TP.HCM đã chỉ ra 7 thiệt thòi mà người lao động phải nhận khi rút BHXH một lần. Cụ thể như sau:

• Người lao động sẽ không được hưởng lương hưu hàng tháng: Theo đó khi rút BHXH 1 lần đồng nghĩa với việc người lao động sẽ đánh mất cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng khi hết tuổi lao động. Trong trường hợp nếu đủ điều kiện hưởng thì mức hưởng lương hưu cũng thấp, do bị trừ đi thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã nhận một lần. Điều này vô tình khiến cuộc sống hưu trí của người lao động gặp khó khăn, sống phụ thuộc vào con cái
• Số tiền khi nhận BHXH một lần ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng bảo hiểm xã hội. Theo đó, một năm mức đóng bằng 22% x 12 tháng = 2,64 tháng lương. Trong khi đó khi rút BHXH 1 lần, người lao động chỉ nhận được số tiền bảo hiểm tương ứng 1,5 tháng lương cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng lương cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Như vậy khi chọn rút BHXH một lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.
• Thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần không được tính thời gian làm cơ sở tính hưởng các chế độ khác.
• Người lao động mất cơ hội tham gia bảo hiểm y tế 5 năm liên tục, đồng nghĩa với việc sẽ không được hưởng quyền lợi với các dịch vụ y tế kỹ thuật cao và thuốc đắt tiền.
• Người lao động mất cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí (với mức hưởng 95% chi phí khám chữa bệnh) trong suốt thời gian hưởng lương hưu để chăm sóc sức khoẻ.
• Thân nhân không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất nếu người đã nhận bảo hiểm xã hội một lần không may qua đời.
• Người lao động phải tự chi trả các chi phí khám chữa bệnh nếu không may bị ốm đau, tai nạn trong thời gian chờ hưởng bảo hiểm xã hội một lần (12 tháng).

 Có thể thấy rút BHXH 1 lần có thể là giải pháp tài chính trước mắt giúp người lao động giải quyết những khó khăn gặp phải trong cuộc sống. Tuy nhiên về lâu dài người lao động sẽ phải chịu những thiệt thòi lớn khi không còn trong hệ thống bảo hiểm xã hội được nhà nước bảo hộ. Bởi vậy, trước khi quyết định rút BHXH 1 lần, người lao động nên cân nhắc những được - mất, tránh việc "lợi trước mắt nhưng thiệt thòi lâu dài".