Lợi nhuận gộp là gì? Cách tính lợi nhuận gộp và ví dụ minh họa

Lợi nhuận gộp là gì?

Lợi nhuận gộp là một khái niệm trong kế toán tài chính của một doanh nghiệp. Đây là chỉ số quan trọng được sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Lợi nhuận gộp còn được biết đến với tên gọi khác là lợi nhuận ròng từ hoạt động sản xuất kinh doanh, là số tiền thu được từ hoạt động kinh doanh trừ đi chi phí hàng hóa được bán ra.

Tầm quan trọng của lợi nhuận gộp trong kinh doanh rất lớn. Lợi nhuận gộp cho phép doanh nghiệp biết được mức độ lợi nhuận mà họ đang thu được từ hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Nó cũng cho phép doanh nghiệp đánh giá được năng suất và hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh của mình.

Các tính lợi nhuận gộp

Để tính lợi nhuận gộp, ta sử dụng công thức sau đây:

Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Chi phí hàng hóa bán ra

Trong đó:

• Doanh thu thuần là số tiền mà doanh nghiệp thu được từ hoạt động kinh doanh của mình sau khi đã trừ đi các khoản giảm giá, các khoản trả lại và các khoản khác liên quan đến doanh thu.
• Chi phí hàng hóa bán ra bao gồm chi phí sản xuất và các chi phí khác liên quan đến việc bán hàng, ví dụ như chi phí mua hàng, chi phí lưu kho, chi phí vận chuyển, chi phí tiếp thị và quảng cáo, chi phí bảo hành, chi phí phát sinh trong quá trình bán hàng,...

Ví dụ: Công ty cổ phần Thế giới di động (Mobile World) là một trong những doanh nghiệp bán lẻ điện thoại di động và thiết bị điện tử hàng đầu tại Việt Nam. Dưới đây là một số số liệu về lợi nhuận gộp của Mobile World trong năm 2020:

• Doanh thu thuần của Mobile World trong năm 2020 là 86,6 nghìn tỷ đồng
• Chi phí hàng hóa bán ra của Mobile World trong năm 2020 là 61,8 nghìn tỷ đồng
• Lợi nhuận gộp của Mobile World trong năm 2020 là 24,8 nghìn tỷ đồng

Từ số liệu trên, ta có thể tính được lợi nhuận gộp của Mobile World trong năm 2020 bằng công thức:

Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Chi phí hàng hóa bán ra = 86,6 - 61,8 = 24,8 nghìn tỷ đồng

Với lợi nhuận gộp là 24,8 nghìn tỷ đồng, Mobile World đã đạt được mức lợi nhuận khá ấn tượng trong năm 2020.

Sau khi tính được lợi nhuận gộp, ta có thể sử dụng chỉ số này để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu lợi nhuận gộp cao, điều này cho thấy doanh nghiệp đang có năng suất cao và quản lý chi phí hiệu quả.

Những ưu và nhược điểm của lợi nhuận gộp

Ưu điểm của lợi nhuận gộp

Lợi nhuận gộp là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định. Nó cho biết khả năng của doanh nghiệp trong việc tạo ra lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh và quản lý chi phí.

Lợi nhuận gộp cũng cho phép so sánh kết quả kinh doanh giữa các doanh nghiệp cùng ngành hoặc các doanh nghiệp có quy mô tương đương. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể biết được vị trí của mình trên thị trường và đưa ra các biện pháp cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình.

Lợi nhuận gộp là chỉ số quan trọng để đưa ra quyết định về chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu lợi nhuận gộp của doanh nghiệp thấp, doanh nghiệp có thể xem xét việc tăng giá hoặc giảm chi phí để cải thiện lợi nhuận.

Nhược điểm của lợi nhuận gộp

Không thể hiển thị mức độ hiệu quả quản lý chi phí: Lợi nhuận gộp chỉ cho biết khả năng của doanh nghiệp trong việc quản lý chi phí sản xuất và bán hàng, nhưng nó không thể hiển thị mức độ hiệu quả của quản lý chi phí tổng thể của doanh nghiệp.

Không thể phân tích chi tiết hơn về nguyên nhân của lợi nhuận gộp: Lợi nhuận gộp không cho phép phân tích chi tiết hơn về nguyên nhân của lợi nhuận gộp, ví dụ như chi phí nhân viên, chi phí quảng cáo hay chi phí nghiên cứu và phát triển sản phẩm. 

Chịu ảnh hưởng bởi biến động giá vật liệu: Lợi nhuận gộp có thể bị ảnh hưởng bởi biến động giá vật liệu và thành phẩm. Nếu giá thành nguyên liệu tăng mà giá bán sản phẩm không thay đổi, lợi nhuận gộp của doanh nghiệp sẽ giảm.

Không thể đưa ra quyết định về đầu tư: Lợi nhuận gộp không đủ để đưa ra quyết định về đầu tư vào các dự án mới hay mở rộng sản xuất. Để đưa ra quyết định về đầu tư, cần phải sử dụng các chỉ số khác như lợi nhuận ròng, tỷ suất lợi nhuận ròng so với doanh thu hoặc thời gian hoàn vốn đầu tư.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp

Lợi nhuận gộp của một doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp:

Giá thành nguyên liệu và thành phẩm

Giá thành nguyên liệu và thành phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận gộp của doanh nghiệp. Nếu giá nguyên liệu tăng mà giá bán sản phẩm không thay đổi, lợi nhuận gộp sẽ giảm. Do đó, để đảm bảo lợi nhuận gộp ổn định, doanh nghiệp cần quản lý chi phí và đào tạo nhân viên để cải thiện hiệu quả sản xuất.

Quản lý chi phí

Nếu chi phí sản xuất và quản lý cao, lợi nhuận gộp sẽ giảm. Do đó, doanh nghiệp cần quản lý chi phí một cách hiệu quả để giảm thiểu chi phí và tăng lợi nhuận gộp.

Hiệu quả vận hành

Hiệu quả vận hành của doanh nghiệp cũng có ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp. Nếu doanh nghiệp vận hành hiệu quả, sản xuất được nhiều sản phẩm với chi phí thấp, lợi nhuận gộp sẽ tăng.

Cạnh tranh

Sự cạnh tranh trong ngành cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp của doanh nghiệp. Nếu có nhiều đối thủ cạnh tranh, giá bán sản phẩm sẽ giảm và lợi nhuận gộp sẽ giảm theo.

Đội ngũ nhân viên

Đội ngũ nhân viên của doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp. Nếu doanh nghiệp có đội ngũ nhân viên tốt và được đào tạo đầy đủ, sản xuất sẽ hiệu quả hơn và lợi nhuận gộp sẽ tăng.

Kế hoạch đầu tư

Kế hoạch đầu tư vào việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới cũng có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp. Nếu đầu tư vào những sản phẩm mới có thể mang lại lợi nhuận cao hơn, doanh nghiệp có thể tăng lợi nhuận gộp. Tuy nhiên, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển cũng đòi hỏi chi phí lớn và thời gian dài để đưa sản phẩm mới vào thị trường, do đó, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi đầu tư để đảm bảo lợi nhuận gộp của mình.

Tình hình kinh tế chung

Tình hình kinh tế chung của đất nước cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp của doanh nghiệp. Nếu nền kinh tế phát triển, người tiêu dùng có nhiều tiền để tiêu thụ sản phẩm, giá bán sản phẩm sẽ tăng và lợi nhuận gộp của doanh nghiệp cũng sẽ tăng.

Thay đổi thuế và chính sách của chính phủ

Thay đổi thuế và chính sách của chính phủ cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp của doanh nghiệp. Nếu chính phủ áp dụng các chính sách thuế mới, doanh nghiệp có thể phải trả nhiều hơn tiền thuế và lợi nhuận gộp sẽ giảm.

Tóm lại, lợi nhuận gộp được xem là một chỉ số đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc quản lý chi phí, tăng cường hiệu quả sản xuất và chủ động tìm kiếm các cơ hội đầu tư vào các sản phẩm mới là những yếu tố quan trọng để nâng cao lợi nhuận gộp và củng cố vị thế của doanh nghiệp trên thị trường