Logistics ngược là gì? Quy trình thực hiện logistics ngược hiện nay

Thị trường logistics hiện nay ở Việt Nam ngày càng trở thành thị trường tiềm năng. Các sàn thương mại điện tử nước ngoài như Shopee, Lazada... phát triển đã trở thành cơ hội giúp các tập đoàn đầu tư và phát triển kho vận hiện đại phát triển. Tuy nhiên vẫn cần đối mặt với các vấn đề về logistics như tình trạng logistics ngược. Vậy logistics ngược là gì? Thực trạng và các bước tiến hành logistics ngược ra sao?

Logistics ngược là gì?

Logistics ngược hay còn được biết tới là quá trình đưa hàng hóa ngược về chuỗi cung ứng. Từ đó giúp kiểm soát dòng chảy của nguyên liệu, sản phẩm được hiệu quả hơn từ các điểm tiêu thụ về tới điểm xuất xứ với mục đích thu hồi lại giá trị sản phẩm hoặc xử lý một cách thích hợp.

Logistics ngược khó vận hành hơn so với logistics xuôi bởi các nhà sản xuất không thể dự báo được số lượng hàng hóa ở nhiều điểm đổ về một điểm cung cấp ban đầu. Các yếu tố như giá cả, chất lượng sản phẩm không được đồng nhất với nhau so với khi vận hành logistics xuôi.

Bên cạnh đó, các hàng hóa vận hành logistics ngược thường có bao bì không được nguyên vẹn, chất lượng sản phẩm không đồng nhất, nhiều lý do trả lại khác nhau, không thể giám sát chi phí trực tiếp và tốc độ vận hành chậm.

Ví dụ: Trước đây, mì tôm Hảo Hảo tại Việt Nam xuất khẩu sang Ireland được kiểm định là có chứa các chất gây ung thư, nhãn hàng đã ngay lập tức thu hồi lại các sản phẩm mì tôm Hảo Hảo đang lưu hành trên thị trường Châu Âu.

Vai trò của logistics ngược

• Trong chuỗi cung ứng sản phẩm, logistics đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp hàng hóa với giá trị, chất lượng sản phẩm không giống nhau. Việc vận chuyển và giao hàng với tỷ lệ hư hỏng thấp là điều cần chú trọng và thực hiện trong tương lai.
• Logistics ngược giúp người bán offline và bán của hàng online có thể thu hồi hàng hóa giúp giảm chi phí và tăng doanh thu hiệu quả. Ngoài ra, logistics ngược cũng đóng góp nhiều vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển, cung ứng hàng hóa.
• Duy trì sự thông suốt của chuỗi cung ứng: Trong quá trình vận chuyển nếu hàng hóa xảy ra vấn đề, không đạt yêu cầu thì sẽ được ứng dụng logistics ngược vào. Từ đó giúp các sản phẩm có thẻ xuất hiện kịp trên thị trường và vận hành để gửi tới người tiêu dùng.
• Nâng cao dịch vụ khách hàng: Khách hàng sử dụng dịch vụ logistics khi có hàng hoàn về luôn là nỗi đau của người bán. Nếu doanh nghiệp đưa ra các chính sách về thu hồi sản phẩm, lợi thế cạnh tranh mang lại cho doanh nghiệp không hề nhỏ bé, góp phần giúp doanh nghiệp vượt lên đối thủ cạnh tranh và phát triển tốt hơn.
• Tiết kiệm chi phí: Thông thường, khi thu hồi hàng hóa trong kênh logistics ngược, cần thanh toán các chi phí liên quan như sửa chữa, vận chuyển, phục hồi… sẽ tăng lên. Thông thường chi phí dành cho logistics ngược chiếm khoảng 3 - 15% của tổng chi phí doanh nghiệp. Nếu triển khai tốt các hoạt động về logistics ngược thì doanh nghiệp có thể tiết kiệm chi phí bao bì tái sinh, chi phí nguyên vật liệu tái sinh…
• Bảo vệ môi trường: Các sản phẩm hư hỏng được hoàn trả về cho nhà sản xuất, tiến hành tiêu hủy theo đúng quy định, giảm ô nhiễm môi trường do tiêu hủy không đúng cách.

Quy trình thực hiện logistics ngược

Bước 1: Tập hợp sản phẩm không sử dụng

Khi các doanh nghiệp muốn tham gia vào mô hình logistics, điều điều tiên cần phải thực hiện là tìm kiếm và tập hợp các sản phẩm đang tồn kho do đơn hàng bị khách hàng trả lại, các đơn vị vận chuyển trả lại.

Bước 2: Thu hồi hàng tồn kho

Thu hồi các sản phẩm hoàn trả là một quy trình quan trọng. Các công ty cần xem xét lại tình trạng sản phẩm bị trả lại để tiến hành thu hồi và xử lý sản phẩm.

Bước 3: Tiếp nhận hàng hóa trả lại

Ở bước thu hồi và nhận hàng trả lại, doanh nghiệp cần chú ý số lượng hàng hoàn trả và tình trạng của đơn hàng. Ngoài ra, cần có những chính sách dành riêng cho các đơn hàng hoàn trả góp phần làm tăng sự hài lòng của người tiêu dùng, đảm bảo lợi nhuận trước mắt và lâu dài.

Bước 4: Xem xét hàng hóa bị trả lại

Sau khi tiếp nhận hàng hóa trả lại, người bán cần xem xét mức độ hư hại của sản phẩm trước khi tung bán ra thị trường. Sau đó, tiến hành định giá lại sản phẩm để tiếp tục bán ra thị trường. Tùy thuộc vào phương pháp xem xét hàng hóa mà mỗi doanh nghiệp có những tiêu chuẩn khác nhau. Điển hình là một số tiêu chí sau:

• Mức độ hư hại của hàng hóa
• Số lượng hàng hóa có sẵn trong kho
• Tiến hành công cuộc định giá mới cho các sản phẩm, thường giá sẽ thấp hơn so với ban đầu
• Thông báo số lượng hàng hóa hàng ngày bị trả lại để cập nhật tồn kho

Bước 5. Đóng gói hàng hóa bị trả lại

Trong trường hợp hoàn trả hàng nhưng bao bì không hư hỏng thì có thể tái sử dụng. Ngoài ra cũng có thể sử dụng bao bì của các sản phẩm trước đó để đóng gói. Vừa tiết kiệm chi phí bao bì mới lại không gây ô nhiễm môi trường.

Bước 6. Bổ sung hoặc loại bỏ

Bước cuối cùng của logistics ngược là bổ sung hàng hóa vào trong thị trường hoặc loại bỏ hoàn toàn mặt hàng đó. Các sản phẩm hư hỏng không bán được có thể gửi quyên góp tới các tổ chức cộng đồng.

Thực trạng của Logistics ngược tại Việt Nam

Hiện nay logistics ngược là một tình trạng quen thuộc với doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp tại Việt Nam. Điển hình là quá trình cung ứng ngược của những cái tên quen thuộc như Coca Cola Việt Nam, Toyota Việt Nam, Vinamilk Việt Nam…

Coca Cola Việt Nam trước đây đã vướng phải tình trạng nước ngọt có chứa thủy tinh. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của nhãn hàng. Vì vậy sau cuộc điều tra, nhãn hàng đã phối hợp cùng các hệ thống bán lẻ, siêu thị… để tiến hành thu về những sản phẩm không đạt chất lượng. Cùng với đó, Coca Cola Việt Nam đã thực hiện chiến dịch “Chuỗi cung ứng xanh” và tiến hành xây dựng nhà máy tái chế để tái chế lại vỏ chai nhựa đã sử dụng. giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Dưới đây là một số thông tin số liệu Việt Nam về tình trạng logistics ngược hiện nay:

• Chỉ số Logistics Performance Index (LPI) của Việt Nam đứng thứ 39/160 quốc gia năm 2020, giảm 3 bậc so với năm 2018. Chỉ số này đánh giá khả năng của một quốc gia trong việc cung cấp các dịch vụ Logistics hiệu quả.
• Tốc độ Logistics tại Việt Nam rất chậm. Thời gian đưa hàng từ cảng ra kho của các doanh nghiệp địa phương ở Hải Phòng, HCM và Đà Nẵng đều vượt quá 2 ngày.
• Chi phí Logistics tại Việt Nam rất cao. Theo Báo cáo Logistics của World Bank, chi phí Logistics của Việt Nam là 20,9% GDP năm 2018, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực.
• Hạ tầng Logistics của Việt Nam còn hạn chế. Cơ sở hạ tầng, bao gồm cả cảng biển, đường sắt và đường bộ, vẫn chưa được phát triển đồng đều trên toàn quốc, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn.
• Các quy trình Logistics ở Việt Nam còn phức tạp và chậm. Các thủ tục hải quan, vận chuyển hàng hóa, kiểm tra an toàn, bảo vệ môi trường, và xử lý rủi ro còn rất tốn thời gian và tiền bạc.

Tổng thể, Logistics tại Việt Nam đang còn nhiều khó khăn và thách thức để phát triển. Tuy nhiên, với sự quan tâm của chính phủ và sự nỗ lực của các doanh nghiệp, Logistics sẽ được phát triển và nâng cao tính cạnh tranh trong tương lai.

Logistics ngược giúp các doanh nghiệp thu hồi lại sản phẩm hư hại và phân phối sản phẩm tồn kho ra thị trường. Mặc dù điều này khiến doanh nghiệp tốn thêm chi phí nhưng không đáng kể và góp phần mang lại sự hài lòng của khách hàng khi nhận.