Ngành hàng tiêu dùng nhanh - xu thế phát triển kinh tế tương lai

Hiện nay, các mặt hàng có mặt trên thị trường ngày càng đa dạng để phục vụ các nhu cầu cầu thiết trong sinh hoạt của con người. Các mặt hàng này đều được phân nhóm rõ ràng với cách quản lý khác nhau. Trong đó, ngành hàng tiêu dùng nhanh hay FMCG đang là ngành hàng được đông đảo khách hàng quan tâm.

Ngành hàng tiêu dùng nhanh là gì?

Ngành hàng tiêu dùng nhanh có tên tiếng Anh là Fast Moving Consumer Goods (ký hiệu: FMCG). Đây được biết tới là thị trường của các sản phẩm hàng hóa tiêu dùng thiết yếu trong cuộc sống.

Các mặt hàng trong FMCG bao gồm các sản phẩm gia dụng, thực phẩm chức năng, văn phòng phẩm, thiết bị điện tử… Ngoài ra FMCG còn được biết tới là Consumer Packaged Goods - CPG (sản phẩm tiêu dùng đóng gói), là các sản phẩm tiêu dùng có sức bán lớn và số lượng tiêu dùng cao.

Mặt hàng tiêu dùng nhanh - FMCG và hàng tiêu dùng đóng gói - CPG là hai loại có tốc độ tiêu thụ nhanh và được bán với chi phí khá thấp. Trong đó, các mặt hàng tiêu dùng nhanh thương có hạn sử dụng ngắn do nhu cầu sử dụng cao và sự xuống cấp nhanh của các sản phẩm (rau củ quả, thịt…). Trong khi đó, sản phẩm tiêu dùng đóng gói mang lại tỷ lệ doanh thu cao, thường bị ảnh hưởng bởi kỳ nghỉ và bán theo mùa và được nhà sản xuất giảm giá (các sản phẩm bánh kẹo đóng gói, nước ngọt…).

Các mặt hàng FMCG có sự đa dạng hơn so với các ngành hàng khác, mỗi sản phẩm có nhiều nhãn hàng sản xuất. Các sản phẩm đa dạng trên thị trường là nguồn gốc của sự cạnh tranh gay gắt giữa các dòng sản phẩm.

Ví dụ: Hiện nay ngành hàng sữa tươi ở Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều nhà cung cấp: Vinamilk, TH true Milk, Dalat Milk, Mộc Châu…

Lịch sử phát triển của ngành hàng tiêu dùng nhanh

Ngành hàng tiêu dùng nhanh được ra đời từ rất sớm với các sản phẩm tiêu biểu như: thực phẩm, đồ uống, sản phẩm chăm sóc cá nhân… Cụ thể:

• Thế kỷ 19 - Sự ra đời của cửa hàng tổng hợp: các cửa hàng tổng hợp (general store) xuất hiện tại Mỹ và châu Âu cung cấp đầy đủ các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày cho người tiêu dùng trong một cửa hàng duy nhất. Nhờ vậy, người tiêu dùng không cần phải đi đến nhiều nơi để mua các sản phẩm khác nhau.
• Thế kỷ 20 - Sự phát triển của siêu thị: Thập niên 1930, siêu thị xuất hiện tại Mỹ tạo ra cách tiếp cận mới trong việc bán lẻ. Nhờ vào việc mua sắm trong một không gian lớn hơn, đồng thời cung cấp đầy đủ các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày, giúp người tiêu dùng tiết kiệm thời gian và tiền bạc.
• Thập niên 1950 - Sự ra đời của chuỗi siêu thị: Trong thập niên 1950, chuỗi siêu thị được thành lập, tạo ra sự cạnh tranh giữa các siêu thị và từ đó giảm giá thành cho người tiêu dùng.
• Thập niên 1980 - Sự xuất hiện của thương hiệu tự thân: Thương hiệu tự thân (store brands) là các sản phẩm do các nhà bán lẻ tạo ra để cạnh tranh với các thương hiệu nổi tiếng. Thương hiệu tự thân thường được bán với giá rẻ hơn so với các thương hiệu nổi tiếng, giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí.
• Thế kỷ 21 - Sự phát triển của thương mại điện tử: Thương mại điện tử đã thay đổi hoàn toàn cách mua sắm của người tiêu dùng. Người tiêu dùng không còn phải tới siêu thị

Các loại sản phẩm trong ngành hàng tiêu dùng nhanh

Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) bao gồm nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ thực phẩm đến sản phẩm chăm sóc cá nhân và gia dụng. Dưới đây là một số loại sản phẩm thường xuyên xuất hiện trong ngành hàng tiêu dùng nhanh:

• Thực phẩm: Thịt, cá, trái cây, rau củ, đồ uống, đồ ăn nhanh, các sản phẩm chế biến sẵn, bánh kẹo, sữa và sản phẩm từ sữa, đồ ăn hộp.
• Hóa mỹ phẩm: Sữa tắm, dầu gội, xà phòng, kem đánh răng, kem dưỡng da, nước hoa, sản phẩm trang điểm, dụng cụ làm đẹp.
• Sản phẩm gia dụng: Dụng cụ nhà bếp, chén bát, tô, đồ dùng phòng tắm, bàn chải đánh răng, bàn ủi, máy hút bụi, đồ dùng cho bé, đèn pin, pin sạc.
• Sản phẩm tiêu dùng khác: Báo, tạp chí, sách, đồ chơi, sản phẩm giấy, phụ kiện thời trang, văn phòng phẩm, phụ kiện điện thoại.

Tiêu chí phân loại hàng FMCG

FMCG được phân làm 2 nhóm chính: hàng tiêu dùng nhanh và hàng tiêu dùng chậm. Trong đó:

Hàng tiêu dùng nhanh

Nhóm hàng này có vòng đời ngắn, thưởng sử dụng được trong vài tháng tới 1 năm. Chúng được người tiêu dùng sử dụng nhiều và có xu hướng mua lại nhiều lần, được chia làm nhóm sản phẩm ăn được và không ăn được.

• Nhóm sản phẩm ăn được (food): sữa và các sản phẩm từ sữa, đồ uống đóng chai, trái cây, rau củ, thịt đông lạnh…
• Nhóm sản phẩm không ăn được (non-food): sản phẩm chăm sóc cá nhâ (dầu gội, kem đánh răng…), thuốc lá, chất tẩy rửa, đồ trang trí…

Hàng tiêu dùng chậm

Nhóm hàng này được ký hiệu là SMCG (Slow Moving Consumer Goods), gồm các sản phẩm mua một lần nhưng có hạn sử dụng lâu dài.

Ví dụ: ô tô, xe máy, máy tính, điện thoại, hàng may mặc…

Đặc điểm của ngành hàng tiêu dùng nhanh

Từ góc độ người tiêu dùng

• Là các mặt hàng sử dụng thường xuyên, người tiêu dùng có xu hướng mua nhiều lần
• Giá trị thấp, giá bán thấp và không tốn quá nhiều chi phí để mua về sử dụng
• Tuổi thọ ngắn sử dụng sản phẩm ngắn
• Tiêu thụ nhanh hơn các sản phẩm không thuộc FMCG
• So sánh giá so với mua hàng trực tuyến của khách hàng.

Từ góc độ tiếp thị

• Khối lượng cao, sức tiêu thụ sản phẩm lớn
• Tỷ lệ lãi góp thấp
• Mạng lưới phân phối hàng hóa rộng khắp cả nước: cửa hàng bán buôn bán lẻ, đại lý, siêu thị, …
• Vòng quay hàng tồn kho cao, thường bán nhiều vào các kỳ nghỉ hoặc bán theo mùa đặc trưng

Xu hướng phát triển và thách thức của ngành hàng tiêu dùng nhanh

Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) hiện nay đang phát triển rất mạnh mẽ và có tiềm năng phát triển cao trong tương lai. 

Một số xu hướng phát triển của ngành hàng tiêu dùng nhanh bao gồm:

• Tăng trưởng nhu cầu tiêu dùng: Với sự phát triển của kinh tế và tăng trưởng dân số dẫn đến nhu cầu tiêu dùng của người tiêu dùng ngày càng tăng, đặc biệt là đối với các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày như thực phẩm, nước giải khát, sản phẩm chăm sóc cá nhân,...
• Thay đổi thói quen tiêu dùng: Người tiêu dùng ngày càng có xu hướng chọn lựa các sản phẩm chất lượng cao, thân thiện với môi trường, an toàn và có giá trị dinh dưỡng. Họ cũng yêu cầu các sản phẩm có tính tiện lợi cao và dễ sử dụng.
• Phát triển kênh phân phối: Ngành hàng tiêu dùng nhanh phát triển các kênh phân phối mới như thương mại điện tử và các kênh phân phối tiện lợi như siêu thị, cửa hàng tiện lợi,...

Tuy nhiên, cũng có nhiều thách thức cần được giải quyết để ngành này phát triển bền vững.

• Thách thức về cạnh tranh: Các công ty trong ngành hàng tiêu dùng nhanh đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các đối thủ cạnh tranh truyền thống và các công ty mới nổi. Để giành được thị phần, các công ty phải cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đưa ra giá cả cạnh tranh và xây dựng thương hiệu mạnh mẽ.
• Thách thức về chi phí sản xuất: Giá thành sản xuất đang tăng lên do chi phí vật liệu đầu vào tăng và chi phí lao động cao. Điều này ảnh hưởng đến lợi nhuận của các công ty và đòi hỏi họ phải tìm cách giảm chi phí sản xuất.
• Thách thức về thay đổi thị hiếu của khách hàng: Khách hàng đang yêu cầu các sản phẩm và dịch vụ với chất lượng tốt hơn, giá cả hợp lý hơn, và an toàn hơn cho sức khỏe.

Ngành hàng tiêu dùng nhanh tại Việt Nam

Hiện nay, số lượng các sản phẩm cao cấp và các nhãn hàng có dấu hiệu tăng trưởng nhanh, mang lại nguồn doanh thu lớn. Người tiêu dùng thường lựa chọn các nhãn hàng đặc trưng để mua sản phẩm tiêu dùng nhanh của các hãng này.

Các doanh nghiệp trở nên trú trọng hơn trong việc xây dựng thương hiệu để thu hút khách hàng tiềm năng. Các sản phẩm được khách hàng ghi nhớ thông qua các quảng cáo, chương trình khuyến mãi.

Các doanh nghiệp Việt vẫn đang thúc đẩy hình thức thương mại hiện đại phát triển nhưng hình thức thương mại truyền thống cũng giữ vai trò vô cùng quan trọng. Điển hình là ở khu vực nông thôn, các nhà sản xuất bán lẻ, trung tâm thương mại cung cấp các sản phẩm ngày càng đa dạng hơn, hình thành lên một hệ thống thương mại.

Theo số liệu thống kê của năm 2016, doanh thu bán hàng tại nông thôn tăng trưởng cao hơn so với thành thị. Ngành FMCG cũng được đánh giá là tiềm năng, là mảnh đất kinh doanh màu mỡ đối với các doanh nghiệp, góp phần hình thành và hoàn thiện mô hình kinh doanh tiện ích tới người tiêu dùng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp Việt cũng có những doanh nghiệp nhận được sự tin tưởng của người tiêu dùng trong nhóm ngành FMCG. Cụ thể:

Nhóm ngành: Đường, bánh kẹo và thực phẩm dinh dưỡng khác

Nhóm ngành: Sữa và sản phẩm từ sữa

Nhóm ngành: Thực phẩm đóng gói, gia vị, dầu ăn

Nhóm ngành: Thực phẩm tươi sống, đông lạnh

Nhóm ngành: Đồ uống không cồn (nước giải khát, trà, cà phê…)

Nhóm ngành: Đồ uống có cồn

Ngành hàng FMCG đang được người tiêu dùng ưu tiên sử dụng và cũng là ngành hàng có nhiều doanh nghiệp tham gia nhất hiện nay. Trong tương lai, ngành hàng tiêu dùng nhanh đóng góp vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế quốc gia.