Các loại chứng khoán phổ biến tại thị trường Việt Nam, bạn có biết?

Các loại chứng khoán ở Việt Nam

1.1. Cổ phiếu

Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu cổ phần của nhà đầu tư với doanh nghiệp phát hành. Hiểu nôm na, nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu sẽ đóng vai trò là cổ đông, có quyền tham gia biểu quyết trong các quyết định của doanh nghiệp.

Giá trị của cổ phiếu thường biến động theo các yếu tố chính như: hiệu quả kinh doanh, tình hình thị trường và các yếu tố vĩ mô.

Đầu tư cổ phiếu là mua và nắm giữa mã cổ phiếu của doanh nghiệp được niêm yết trên sàn chứng khoán với hy vọng thị giá cổ phiếu sẽ tăng lên trong tương lai nhằm thu được mức lợi nhuận kỳ vọng.

Đầu tư cổ phiếu phù hợp với ai:

• Nhà đầu tư kỳ vọng cao về mức sinh lời từ khoản đầu tư.
• Nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao, đã có khoản tiền đầu tư tiết kiệm.
• Nhà đầu tư muốn lựa chọn kênh đầu tư có tính thanh khoản cao, khả năng xoay vòng vốn nhanh.

Ví dụ: Năm 2023, bạn mua 1.000 cổ phiếu MWG với thị giá 35.000 VNĐ/cổ phiếu. Cuối năm 2024, nếu thị giá cổ phiếu MWG tăng lên 53.000 VNĐ/cổ phiếu thì bạn lãi 18.000.000 VNĐ. Nếu thị giá cổ phiếu MWG giảm xuống còn 28.000 VNĐ/cổ phiếu thì bạn lỗ -7.000.000 VNĐ.

Các mã cổ phiếu trong rổ VN30

1.2. Trái phiếu

Trái phiếu là loại chứng khoán xác định khoản vay của doanh nghiệp với nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu. Dễ hình dung, doanh nghiệp cần huy động vốn để phát triển hoạt động kinh doanh, nhà đầu tư cho doanh nghiệp vay vốn bằng cách mua trái phiếu do chính doanh nghiệp đó phát hành để nhận lại một khoản lãi suất nhất định.

Đầu tư trái phiếu phù hợp với ai:

• Nhà đầu tư có khoản tiền nhàn rỗi, muốn đầu tư dài hạn (thời gian đầu tư tính bằng năm).
• Nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro thấp, mong muốn có khoản lợi nhuận cố định.

Ví dụ: Bạn mua trái phiếu doanh nghiệp A mệnh giá 10.000.000 VNĐ với mức lãi suất 10%/năm, kỳ hạn 5 năm và trả lãi 1 năm một lần. Mức lãi suất mỗi năm nhận được: 10.000.000 x 10% = 1.000.000 VNĐ.

Tổng số tiền nhận được khi đến kỳ đáo hạn (5 năm): 10.000.000 + (1.000.000 x 5) = 15.000.000 VNĐ.

Trái phiếu là kênh đầu tư an toàn trên thị trường chứng khoán

1.3. Chứng chỉ quỹ

Chứng chỉ quỹ là chứng khoán do công ty quản lý quỹ phát hành nhằm xác nhận một phần vốn góp của nhà đầu tư với mục đích kiếm lời nhuận. Đầu tư chứng chỉ quỹ thực chất là ủy thác đầu tư cho những chuyên gia giàu kinh nghiệm, khoản vốn góp vào quỹ sẽ được đa dạng hóa đầu tư vào chứng khoán hoặc các dạng tài sản khác như bất động sản, vàng,...

Dù là kênh ủy thác đầu tư cho chuyên gia giàu kinh nghiệm nhưng khi nắm giữ chứng chỉ quỹ nhà đầu tư sẽ không được cam kết về khoản lời hay lỗ. Bởi lẽ, với mỗi loại hình đầu tư trong doanh mục sẽ có mức lợi nhuận, rủi ro và ảnh hướng khác nhau từ những yếu tố khách quan. Tuy nhiên, đầu tư vào quỹ mở vẫn được coi là kênh đầu tư tương đối an toàn cho những người chưa có nhiều kinh nghiệm và thời gian.

Đầu tư chứng chỉ quỹ phù hợp với ai:

• Nhà đầu tư nhỏ lẻ, số vốn ít, mong muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư.
• Nhà đầu tư không có nhiều thời gian để tìm kiểu, nghiên cứu và phân tích về thị trường hàng ngày.
• Nhà đầu tư mong muốn có một sản phẩm đầu tư kỷ luật, mức độ rủi ro không quá cao.

Ví dụ: Bạn đầu tư 100.000.000 VNĐ vào quỹ A có NAV/CCQ là 10.000 VNĐ. Số lượng CCQ mà nhà đầu tư nắm giữ là 10.000. Trường hợp quỹ hoạt động hiệu quả và có lợi nhuận 15%/năm thì khoản lợi nhuận mà bạn nhận được sau 1 năm là: 100.000.000 x 15% = 15.000.000 VNĐ.

Đầu tư chứng chỉ quỹ là ủy thác đầu tư cho chuyên gia có nhiều kinh nghiệm và kiến thức trên thị trường tài chính

1.4. Chứng khoán phái sinh

Tại thị trường Việt Nam, chứng khoán phái sinh là loại hình đầu tư cho phép đặt vào mức “tăng” hoặc “giảm” của chỉ số VN30 trong tương lai để thu được lợi nhuận. Dễ hình dung, nếu nhà đầu tư đặt chỉ số VN30 tăng trong tương lai, sau đó diễn biến thị trường thay đổi như kỳ vòng thì nhà đầu tư sẽ có lời.

Khác với cổ phiếu khi nhà đầu tư chỉ thu được lợi nhuận khi giá cổ phiếu và xu hướng thị trường tăng, đầu tư chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận ngay cả trường hợp thị giá cổ phiếu và xu hướng thị trường giảm.

Chứng khoán phái sinh phù hợp với ai:

• Nhà đầu tư theo đuổi phong cách đầu cơ ngắn hạn.
• Nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao, ưa mạo hiểm, tỷ lệ đòn bẩy cao.
• Nhà đầu tư chuyên nghiệp, có nhiều kinh nghiệm và kiến thức trong việc phân tích, đánh giá thị trường và thông tin vĩ mô.

Ví dụ: Hợp đồng tương lai: Giả sử giá của một cổ phần là 5.000 VNĐ, bạn ước tính mức giá sẽ này ở mức dưới 6.000 VNĐ trong 6 tháng tới. Trong khi đó nhà đầu tư khác ước tính cổ phần đó sẽ tăng lên trên 6.000 VNĐ trong 6 tháng tới và bạn đồng ý bạn cổ phần cho nhà đầu tư đó sau 6 tháng sau.

Sau 6 tháng sau, nếu mức giá cổ phần này trên đạt 7.000 VNĐ thì bạn sẽ lỗ 1.000 VNĐ. Nếu mức giá cổ phần đạt 5.000 VNĐ thì bạn có lời 1.000 VNĐ.

Bảng giá giao dịch chứng khoán phái sinh

So sánh các loại chứng khoán phổ biến hiện nay

Bảng so sánh các loại chứng khoán phổ biến hiện nay:

Loại chứng khoán nào ít rủi ro giữa: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và chứng khoán phái sinh? Câu trả lời sẽ là trái phiếu. Bản chất, đây là kênh đầu tư dài hạn, lợi nhuận ổn định. Bởi vậy, mức độ an toàn khi đầu tư vào trái phiếu được sẽ được đánh giá cao hơn.

So với cổ phiếu, nếu doanh nghiệp phá sản nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu sẽ được ưu tiên thanh toán trước, sau đó mới đến các cổ đông của doanh nghiệp phát hành.

Thực tế, mỗi loại chứng khoán đều có những ưu và nhược điểm riêng, tùy thuộc vào mục tiêu lợi nhuận, số vốn, tính thanh khoản và khẩu vị rủi ro mà nhà đầu tư có thể lựa chọn cho mình kênh đầu tư phù hợp.