Giao dịch chứng khoán T+0 là gì? Quy định mới nhất về chứng khoán T+0

Giao dịch chứng khoán T+0 là gì?

Giao dịch chứng khoán T+0 còn được gọi là giao dịch chứng khoán trong ngày hay thanh toán ngay trong ngày giao dịch, tiếng Anh được gọi là Daytrading. Với cơ chế giao dịch trong ngày, nhà đầu tư có thể mua và bán cùng một loại chứng khoán nhiều lần trong cùng ngày với mục đích đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận hoặc để hạn chế rủi ro do giá chứng khoán biến động theo chiều hướng đi xuống so với thời điểm mua vào.

Khi thực hiện giao dịch trong ngày, vào cuối ngày, tất cả vị thế nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư sẽ được đối trừ (offset) với nhau, không phát sinh nghĩa vụ thanh toán chứng khoán. Nhà đầu tư chỉ phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán bằng tiền trong trường hợp bị lỗ hoặc được nhận tiền trong trường hợp lãi.

Tuy nhiên về bản chất, giao dịch chứng khoán T+0 chỉ là sự đối trừ về nghĩa vụ mua và bán chứng khoán cùng loại. Bởi vậy, giao dịch T+0 sẽ khác hoàn toàn với quy định về thời gian thanh toán giao dịch mà nhiều thị trường hiện đang áp dụng T+1 (thanh toán giao dịch vào ngày sau ngày giao dịch) hay T+2 (thanh toán giao dịch vào ngày thứ 2 sau ngày giao dịch). 

Giao dịch chứng khoán T+0 là giao dịch chứng khoán trong ngày

Ngoài ra, trong chứng khoán, giao dịch T+0 có sự khác nhau giữa giao dịch chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh. Theo đó, giao dịch T+0 trong chứng khoán cơ sở mới là ghi nhận giao dịch, ngày thanh toán có thể là T+1, T+2 hoặc T+3. Còn trong chứng khoán phái sinh giao dịch T+0 ghi nhận giao dịch và nhà đầu tư có thể mua bán liên tục trong ngày.

Sự khác biệt này xuất phát từ chính hàng hóa của hai thị trường này: Hàng hóa của chứng khoán cơ sở là hàng hoá giao dịch, các loại cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư còn chứng khoán phái sinh là các sản phẩm hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn hay hợp đồng kỳ hạn được thiết kế dựa trên các hàng hoá thị trường cơ sở.

Đặc điểm của giao dịch chứng khoán T+0:

• Kỹ thuật giao dịch phức tạp, có tính rủi ro cao
• Thích hợp với các nhà đầu tư chuyên nghiệp
• Đối với các nhà đầu tư cá nhân, giao dịch trong ngày chỉ được áp dụng kèm theo các điều kiện nhất định.

Quy định về giao dịch chứng khoán T+0

Ngày 15/2/2021, Thông tư 120/2020/TT-BTC hướng dẫn về giao dịch trên thị trường chứng khoán sẽ có hiệu lực. Trong đó nội dung nhận được nhiều sự quan tâm nhất của các nhà đầu tư chính là giao dịch T+0. 

Theo đó, Thông tư 120/2020/TT-BTC đã cho phép nhà đầu tư giao dịch chứng khoán trong ngày (giao dịch T+0). Cụ thể,  Khoản 1 Điều 10 Thông tư 120 quy định rõ: "Nhà đầu tư được thực hiện các giao dịch trong ngày sau khi đã ký hợp đồng giao dịch trong ngày với công ty chứng khoán được cung cấp dịch vụ cho vay chứng khoán. Hợp đồng giao dịch trong ngày phải có điều khoản cho phép công ty chứng khoán thực hiện các giao dịch vay, giao dịch mua bắt buộc để hỗ trợ thanh toán trong trường hợp phát sinh thiếu hụt chứng khoán để chuyển giao theo quy định pháp luật bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán. Hợp đồng giao dịch trong ngày phải nêu rõ các rủi ro phát sinh, thiệt hại và chi phí phát sinh mà nhà đầu tư phải thanh toán".

Hoạt động giao dịch chứng khoán trong ngày phải đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc theo quy định tại Khoản 2, Điều 10 thông tư này như sau:

"a) Tại mỗi công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch chứng khoán, nhà đầu tư chỉ được mở 01 tài khoản giao dịch trong ngày. Tài khoản giao dịch trong ngày là tài khoản riêng biệt hoặc được quản lý riêng biệt hoặc được hạch toán dưới hình thức tiểu khoản của tài khoản giao dịch chứng khoán hiện có của nhà đầu tư. Công ty chứng khoán phải hạch toán tách biệt tài khoản giao dịch trong ngày với tài khoản giao dịch chứng khoán thông thường và tài khoản giao dịch ký quỹ (nếu có) của từng nhà đầu tư;

b) Nhà đầu tư thực hiện các giao dịch trong ngày phải tuân thủ quy định tại khoản 4 Điều 7 Thông tư này, không được thực hiện các giao dịch trong ngày đối với giao dịch chứng khoán lô lẻ và giao dịch thỏa thuận;

c) Công ty chứng khoán có quyền lựa chọn mã chứng khoán có trong danh sách chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch được phép giao dịch ký quỹ tại công ty chứng khoán để thực hiện giao dịch trong ngày cho nhà đầu tư. Danh sách các chứng khoán được giao dịch trong ngày phải được công ty chứng khoán công khai trên trang thông tin điện tử của công ty chứng khoán;

d) Nhà đầu tư có trách nhiệm đặt các lệnh giao dịch, bảo đảm tổng số chứng khoán trên các lệnh bán phải bằng với tổng số chứng khoán cùng mã trên các lệnh mua trong cùng ngày giao dịch và ngược lại. Trường hợp tổng số chứng khoán của các lệnh bán đã thực hiện nhiều hơn tổng số chứng khoán của các lệnh mua đã thực hiện hoặc ngược lại thì công ty chứng khoán có trách nhiệm thanh toán thay cho nhà đầu tư số tiền hoặc chứng khoán thiếu hụt tại ngày thanh toán;

đ) Công ty chứng khoán phải từ chối thực hiện lệnh giao dịch trong ngày của nhà đầu tư khi không thể bảo đảm có đủ tiền để thanh toán và chứng khoán để chuyển giao tại ngày thanh toán;

e) Nhà đầu tư có trách nhiệm bồi thường thiệt hại, thanh toán cho công ty chứng khoán mọi chi phí phát sinh liên quan tới hoạt động mua bắt buộc, vay chứng khoán, vay tiền để hỗ trợ thanh toán trong trường hợp không có đủ tiền để thanh toán, không có đủ chứng khoán để chuyển giao tại ngày thanh toán theo quy định tại hợp đồng giao dịch trong ngày đã ký với công ty chứng khoán và pháp luật liên quan;

g) Công ty chứng khoán có quyền yêu cầu nhà đầu tư ký quỹ tiền hoặc chứng khoán trước khi cho phép nhà đầu tư thực hiện giao dịch trong ngày;

h) Trong một ngày giao dịch, tổng giá trị giao dịch trong ngày (xác định trên tổng giá trị mua và giá trị bán đã thực hiện) tại mỗi công ty chứng khoán không được vượt quá một tỷ lệ theo quy định so với vốn chủ sở hữu của công ty. Khối lượng chứng khoán được giao dịch trong ngày tại mỗi công ty chứng khoán không được vượt quá một tỷ lệ theo quy định so với khối lượng chứng khoán đang lưu hành. Các tỷ lệ này thực hiện theo quy chế của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước".

Ngoài ra, Khoản 3 Điều 10 Thông tư 120 cũng quy định rõ, hoạt động giao dịch trong ngày không được thực hiện trong khoảng thời gian 5 ngày làm việc, trước ngày đăng ký cuối cùng để thực hiện quyền cho cổ đông gắn với mã chứng khoán được giao dịch trong ngày. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có quyền yêu cầu tạm ngừng các hoạt động giao dịch trong ngày trong trường hợp cần thiết để ổn định thị trường.  Tùy vào tình hình thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước triển khai hoạt động giao dịch trong ngày, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành quy chế hướng dẫn giao dịch trong ngày.

Thông tư 120 cho phép nhà đầu tư giao dịch chứng khoán T+0

Như vậy, thị trường chứng khoán sẽ phải chờ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành quy chế hướng dẫn mới có thể thực hiện giao dịch trong ngày.

Phân biệt giao dịch T+0 và T+1, T+2, T+3 trong chứng khoán

Trong chứng khoán, các thuật ngữ giao dịch T+1, T+2, T+3 và T+0 rất phổ biến, đề cập đến ngày thanh toán của các giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, giữa các giao dịch này đều có sự khác nhau cơ bản mà những người mới chơi chứng khoán cần nắm rõ. 

Giao dịch chứng khoán T+0 hay giao dịch chứng khoán trong ngày với sự quy định về mặt pháp lý sẽ bước định hướng mới giúp các nhà đầu tư có thêm nhiều lựa chọn và quyết định đầu tư phù hợp. Nhiều chuyên gia chứng khoán nhận định, một khi có thêm công cụ giao dịch T+0, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sôi động hơn. Nhà đầu tư sẽ bớt lỗ nếu ngay trong phiên giao dịch được quyền bán cổ phiếu vừa mua.