Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là gì? Lợi ích tham gia bảo hiểm tín dụng xuất khẩu

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là gì?

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu không phải là một hình thức bảo hiểm mới, nó đã tồn tại ở nhiều nước trên thế giới và đạt được những thành công nhất định, đặc biệt là đối với các nước thuộc liên minh Châu Âu.

Tại Việt Nam, bảo hiểm tín dụng xuất khẩu cũng ngày càng trở nên phổ biến, đây được xem là biện pháp bảo vệ hiệu quả cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (Export Credit Insurance) là dịch vụ bảo vệ và bồi thường cho người xuất khẩu khi họ cấp tín dụng thương mại hoặc bảo vệ, bồi thường cho các ngân hàng cho vay trung, dài hạn.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là loại hình dành cho doanh nghiệp tham gia vào hoạt động kinh doanh xuất khẩu

Đây là loại bảo hiểm bảo vệ người bán khỏi các rủi ro khi người mua không thanh toán, có thể do các rủi ro thương mại hoặc chính trị trong trường hợp xuất khẩu. Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu được tạo ra không nhằm mục đích lợi nhuận mà chỉ bảo vệ các chủ thể tham gia, tuy nhiên lại có tính rủi ro và khó kiểm soát.

Hoạt động quản lý bảo hiểm tín dụng xuất khẩu tại nước ta hiện nay có sự tham gia của Chính phủ.

Các loại rủi ro được bảo hiểm

Không phải tất cả các loại rủi ro xảy ra trong quá trình xuất nhập khẩu cũng đều là đối tượng của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu. Hai loại rủi ro được bảo hiểm gồm:

• Rủi ro chính trị: Đây là các rủi ro xảy ra bởi các diễn biến của Chính phủ các bên tham gia hoạt động thương mại quốc tế mà không phải lỗi của các bên trong quan hệ hợp đồng.
• Rủi ro thương mại: Các rủi ro làm phát sinh nợ khó đòi cho bên xuất khẩu và ngân hàng, xảy ra khi bên nhập khẩu mất khả năng thanh toán, trì hoãn hoặc từ chối thanh toán các nghĩa vụ trả nợ.

Có các loại bảo hiểm tín dụng nào?

Người ta phân loại bảo hiểm tín dụng dựa vào các đặc điểm. Theo Giáo trình Tài trợ thương mại quốc tế của trường Đại học Ngoại thương, bảo hiểm tín dụng xuất khẩu được chia thành:

* Dựa vào thời hạn tín dụng

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu ngắn hạn
• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu trung hạn

* Dựa vào điểm bắt đầu và kết thúc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu trước khi giao hàng
• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu sau khi giao hàng

* Dựa vào phạm vi bảo hiểm

• Bảo hiểm toàn diện
• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu theo từng trường hợp cụ thể
• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu L/C
• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu theo đơn được chọn

* Căn cứ vào hình thức tài trợ của ngân hàng cho các hoạt động thương mại

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu cho người bán
• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu cho người mua

* Dựa vào loại rủi ro được bảo hiểm

• Bảo hiểm cho rủi ro chính trị
• Bảo hiểm cho rủi ro thương mại
• Bảo hiểm cho cả rủi ro chính trị và thương mại
• Bảo hiểm cho rủi ro trao đổi ngoại tệ

* Dựa vào mục đích của hợp đồng

• Bảo hiểm cho hàng hóa giữ tại kho ở nước ngoài
• Bảo hiểm cho việc gia công ở nước ngoài
• Bảo hiểm cho hoạt động triển lãm tại nước ngoài
• Bảo hiểm cho hoạt động đầu tư nước ngoài

Vai trò của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu không chỉ là biện pháp bảo vệ đơn thuần dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu mà còn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quan hệ thương mại quốc tế, cụ thể là thúc đẩy các hoạt động xuất khẩu hàng hóa của một quốc gia ra nước ngoài.

* Đối với các doanh nghiệp

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu có các vai trò như sau:

• Bảo vệ tài chính cho bên xuất khẩu trong hoạt động xuất nhập khẩu khi bên nhập khẩu mất khả năng thanh toán
• Tăng khả năng đi vay từ các tổ chức tín dụng, từ đó tăng lượng hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu
• Tăng khả năng tiếp cận thị trường thương mại quốc tế, nâng cao chất lượng của hoạt động xuất khẩu

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu có vai trò quan trọng trong thương mại quốc tế

* Đối với quốc gia xuất khẩu

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu góp phần tạo ra một môi trường tốt để các hoạt động tín dụng xuất khẩu diễn ra an toàn và có hiệu quả, từ đó thúc đẩy xuất khẩu nói riêng và tăng trưởng kinh tế nói chung.

Bên cạnh đó, nó còn góp phần tạo thêm việc làm và tăng thu ngoại hối cho nền kinh tế, từ đó cải thiện vị thế cán cân thanh toán quốc tế. Là một trong những quốc gia có nhiều điều kiện tốt để phát triển xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông lâm, thủy sản, dệt may… bảo hiểm tín dụng xuất nhập khẩu đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu và bảo lãnh tín dụng xuất khẩu khác nhau như thế nào?

Trong quá trình tìm hiểu về bảo hiểm tín dụng xuất khẩu nói riêng và hoạt động xuất khẩu nói chung, khách hàng có thể bắt gặp thuật ngữ bảo lãnh tín dụng xuất khẩu. Tuy nhiên bạn cần lưu ý rằng đây vốn là hai khái niệm khác nhau để tránh lầm tưởng và hiểu sai bản chất.

Bảo lãnh tín dụng xuất khẩu được hiểu là việc một doanh nghiệp được thành lập bởi Chính phủ, đứng ra đảm bảo cho các khoản vay nợ của bên xuất khẩu hoặc ngân hàng thương mại nước mình cấp cho bên nhập khẩu hoặc ngân hàng của bên nhập khẩu.

Về sau do các doanh nghiệp đứng ra cung cấp dịch vụ bảo lãnh đa phần là các doanh nghiệp bảo hiểm tín dụng xuất khẩu nên hoạt động bảo lãnh tín dụng xuất khẩu cũng là một trong các hoạt động chính của bảo hiểm tín dụng. Bên bảo hiểm sẽ cung cấp dịch vụ bảo lãnh cho các ngân hàng thương mại để khuyến khích các ngân hàng này phát hành khoản vay cho bên nhập khẩu. 

Tuy nhiên do thường được thực hiện chung với hoạt động bảo hiểm tín dụng xuất khẩu trong các hợp đồng xuất khẩu nên việc phân biệt chúng vô cùng khó, dẫn đến nhiều người lầm tưởng hai khái niệm này là một.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là một trong những công cụ bảo vệ hữu ích cho các doanh nghiệp xuất khẩu, bởi vậy mà các doanh nghiệp luôn được khuyến khích tham gia loại hình bảo hiểm này.