Dự án chìa khóa trao tay là gì? Ưu, nhược điểm của dự án chìa khóa trao tay

Dự án chìa khóa trao tay là gì?

Dự án chìa khóa trao tay (Turnkey project) là một thuật ngữ kinh tế chỉ dự án xây dựng mà sau khi hoàn thành, khách hàng có thể sử dụng ngay sau khi nhận bàn giao mà không cần đầu tư thêm để hoàn thiện công trình. 

Như vậy, khi nhận dự án chìa khóa trao tay, nhà thầu và công ty đồng ý thiết kế sẽ có trách nhiệm xây dựng, trang bị và thực hiện toàn bộ quá trình sản xuất, đảm bảo cho dự án đi vào hoạt động ngay lập tức khi bàn giao cho khách hàng. 

Dự án chìa khóa trao tay là một trong những thuật ngữ kinh tế thuộc lĩnh vực xây dựng

Đặc điểm của dự án chìa khóa trao tay

Khác với các dự án khác, chính vì nhà thầu và bên thiết kế chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình xây dựng nên dự án chìa khóa trao tay phụ thuộc rất lớn vào năng lực và tính chất của từng ngành.

Đối tượng của dự án thường là các bên sản xuất thiết bị công nghệ, do họ thường nắm độc quyền trong các ngành như công nghiệp dược phẩm, các ngành về lọc dầu, luyện kim và hóa chất. Đối với ngành xây dựng, một số ngành dịch vụ cũng sẽ áp dụng hợp đồng này.

Dự án chìa khóa trao tay thường có quy mô tương đối lớn, nhà thầu sau khi bàn giao sản phẩm, công nghệ hoặc dịch vụ cũng sẽ tiến hành hướng dẫn và chuyển giao công nghệ, đào tạo để đảm bảo khách hàng có thể sử dụng thành thạo.

Bởi vậy mà dự án này thường xuất phát từ các nước đang phát triển, xây dựng tại các nước đang phát triển hoặc kém phát triển, đặc biệt là đối với lĩnh vực công nghệ và an ninh, đổi lại họ sẽ đưa ra một số yêu cầu, đòi hỏi với bên nhận chuyển giao. Điều này đem đến sự có lợi cho cả hai bên, một bên học được các kỹ thuật và công nghệ tiên tiến, một bên được hưởng các quyền lợi ràng buộc.

Mô hình chìa khóa trao tay phổ biến

Dự án chìa khóa trao tay có thể hoạt động theo hình thức nhượng quyền thương mại. Các hợp đồng từ dự án này thông thường có ba hoạt động chính gồm:

• Thiết kế: Chịu trách nhiệm chuẩn bị thiết kế của sản phẩm, chủ sở hữu trong tương lai không cần phải thuê thiết kế một cách độc lập.
• Mua sắm cung cấp: Nhà thầu trực tiếp thực hiện việc mua vật tư thông qua mạng lưới cung cấp của mình. Tùy vào từng loại hợp đồng mà chủ sở hữu trong tương lai có thể chỉ định nhà cung cấp vật liệu hoặc để bên chủ thầu quyết định trực tiếp.
• Xây dựng, thực hiện sản phẩm: Nhà thầu hoặc công ty chịu trách nhiệm và thực hiện mọi khâu của việc xây dựng. Điều này tránh việc mất thời gian tìm kiếm nhà thầu phụ, cũng như không phải tự mình tham gia thi công cho đến khi dự án hoàn thành.

Mô hình dự án chìa khóa trao tay

Ưu, nhược điểm của dự án chìa khóa trao tay

Như đã phân tích, dự án chìa khóa trao tay thường diễn ra ở các dự án lớn, bởi nó có những ưu điểm như sau:

Ưu điểm

• Đây là cách thâm nhập vào thị trường gián tiếp, giúp cho các công ty nước ngoài vượt qua các rào cản thương mại nghiêm ngặt tại nước sở tại, từ đó nâng cao năng lực chuyên môn của doanh nghiệp khi nhận dự án chìa khóa trong tay.
• Đặc biệt đây sẽ là sự bảo vệ tối đa đối với các doanh nghiệp độc quyền, các dự án này giúp cho doanh nghiệp có mối liên hệ mật thiết với địa phương, từ đó nhận được nhiều lợi ích trong quá trình hoạt động ở địa phương.
• Đối với khách hàng, không bị chi phối bởi quá trình diễn ra dự án, có thể giành nhiều thời gian và tâm sức cho các công việc khác.

Nhược điểm

Tuy nhiên dự án chìa khóa trao tay vẫn tồn tại một số nhược điểm như:

• Đối với các dự án là công nghệ, không thể bảo đảm bí mật kinh doanh bởi sau khi dự án kết thúc phải tiến hành việc chuyển giao công nghệ. Bởi vậy mà các đối thủ cạnh tranh có thể sẽ ăn cắp bí mật kinh doanh, công thức hay công nghệ sản xuất.
• Về phía khách hàng, chính những lo sợ trong việc bị ăn cắp bí mật kinh doanh khiến cho các chủ thầu không chuyển giao toàn bộ các nội dung mà sẽ giữ lại bí quyết mấu chốt.
• Chính vì quy mô lớn nên các khách hàng vừa và nhỏ không đủ tiềm lực để tham gia vào dự án này.

Dự án chìa khóa trao tay là một trong những mô hình kinh doanh phổ biến trong lĩnh vực xây dựng và công nghệ, được xem là lựa chọn tối ưu cho các nhà đầu tư nước ngoài.