Khu phi thuế quan là gì? Việt Nam có những khu phi thuế quan nào?

Khu phi thuế quan là gì?

Khu phi thuế quan tiếng Anh là Non-tariff zones, đây là khu vực địa lý đặc biệt xuất hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Tại Việt Nam, hiểu một cách đơn giản thì khu phi thuế quan là khu vực địa lý được xác định ranh giới rõ ràng, có ngăn cách với bên ngoài bằng hàng rào cứng, có cổng và cửa ra vào bảo đảm điều kiện cho sự kiểm soát của cơ quan Hải quan và các cơ quan có chức năng liên quan, trong đó cơ quan Hải quan giám sát, kiểm tra hàng hóa và phương tiện ra vào khu.

Khu phi thuế quan thuộc khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu là khu phi thuế quan được xác định trong quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế, sẽ bao gồm:

• Khu bảo thuế
• Khu kinh tế thương mại đặc biệt
• Khu thương mại công nghiệp
• Khu thương mại tự do
• Các khu khác được thành lập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, mà có quan hệ mua bán trao đổi hàng hóa giữa khu này với bên ngoài là quan hệ xuất, nhập khẩu.

Phần lãnh thổ Việt Nam nằm bên ngoài khu phi thuế quan được gọi là nội địa.

Khu phi thuế quan chỉ được thành lập khi có Quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ.

Hoạt động được thực hiện trong khu phi thuế quan

* Các hoạt động trong khu phi thuế quan

Theo quy định tại Điều 4 Quyết định 100/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành quy chế hoạt động của khu phi thuế quan trong khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu thì các hoạt động diễn ra trong khu phi thuế quan bao gồm:

• Các hoạt động thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ cùng các hoạt động thương mại khác được quy định tại Luật Thương mại
• Sản xuất, gia công, tái chế, lắp ráp và chế biến hàng hóa

Các hoạt động này phải tuân thủ các quy định của pháp luật chuyên ngành và pháp luật có liên quan về hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh và kinh doanh có điều kiện.

Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 30 Nghị định 35/2022/NĐ-CP thì các hoạt động thương mại được miêu tả chi tiết có thể kể đến như:

• Tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập, quá cảnh, chuyển khẩu, trung chuyển hàng hóa
• Cung cấp các dịch vụ liên quan đến hoạt động xuất, nhập khẩu
• Kinh doanh hàng miễn thuế, hàng miễn thuế giảm giá
• Thực hiện dịch vụ logistic
• Sản xuất, gia công, lắp ráp, tái chế, phân loại, đóng gói hàng xuất, nhập khẩu 
• Tiến hành cung cấp dịch vụ liên quan và các hoạt động kinh doanh hàng hóa, dịch vụ khác

* Đối tượng nào được phép hoạt động trong khu phi thuế quan

Tuy các hoạt động được thực hiện trong khu phi thuế quan tương tự như các hoạt động thương mại nội địa nhưng không phải đối tượng nào cũng có thể hoạt động trong khu vực này. Các đối tượng được phép hoạt động tại khu phi thuế quan được gọi chung là doanh  nghiệp khu phi thuế quan, cụ thể bao gồm:

• Thương nhân Việt Nam
• Chi nhánh, văn phòng đại diện của thương nhân Việt Nam
• Chi nhánh, văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam
• Nhà đầu tư theo quy định pháp luật về đầu tư

Hoạt động của dự án khu phi thuế quan Xuân Cầu - Hải Phòng sẽ sớm được triển khai

Ưu, nhược điểm của khu phi thuế quan

Khu phi thuế quan không chỉ xuất hiện trong nền kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam bởi những ưu điểm mà nó đem đến cho sự phát triển kinh tế.

Ưu điểm

Các ưu điểm của khu phi thuế quan có thể kể đến:

Thứ nhất, khu phi thuế quan tạo sự thuận lợi cho hoạt động sản xuất và kinh doanh thương mại.

Đây là nơi mà các doanh nghiệp nhỏ, vừa và nhỏ hay doanh nghiệp lớn có cơ hội tiếp xúc với các doanh nghiệp khác, hoạt động giao thương trong và ngoài nước diễn ra sôi nổi. Hàng hóa sản xuất ra có thêm thị trường phân phối, tăng thêm nhiều cơ hội trong kinh doanh. Khu phi thuế quan vừa là cầu nối giao lưu vừa là nơi hội nhập thương mại với cả thị trường trong nước và quốc tế.

Thứ hai, khu phi thuế quan đem lại nhiều ưu đãi về thuế cho doanh nghiệp

Giống như tên gọi của mình, khu phi thuế quan là nơi mà các doanh nghiệp nhận được rất nhiều ưu đãi, trong đó có những ưu đãi về các loại thuế suất. Cụ thể, khi thực hiện xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài, doanh nghiệp sẽ được miễn giảm hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng, không phải chịu bất cứ khoản thuế nào.

Doanh nghiệp còn có thể tiến hành xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài một cách thuận tiện, tương tự như thế, các thương nhân, nhà đầu tư nước ngoài cũng có nhiều điều kiện để cung cấp hàng hóa vào Việt Nam.

Nhược điểm của khu phi thuế quan

Dù được đánh giá là một trong những môi trường lý tưởng để phát triển thương mại, thế nhưng khu phi thuế quan vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định, có thể kể đến như:

• Việc quản lý về cả nhân lực, hàng hóa hay hoạt động trong khu còn nhiều vấn đề bất cập, không thiếu trường hợp các bên lợi dụng các kẽ hở trong pháp luật và quản lý để đưa người, hàng hóa bất hợp pháp hoặc không đạt chuẩn vào Việt Nam.
• Những ưu tiên trong khu phi thuế quan tuy đem lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp trong khu nhưng mặt khác cũng có các tác động tiêu cực nhất định trở lại thị trường trong nước. Đây rất có thể sẽ là cơ hội để các sản phẩm nước ngoài du nhập vào thị trường Việt Nam thông qua khu phi thuế quan, hưởng các ưu đãi về thuế nên có giá thành rẻ hơn, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh với thị trường nội địa.

Việt Nam có những khu phi thuế quan nào?

Nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất, thương mại, các khu phi thuế quan được thành lập ở nhiều tỉnh thành trong cả nước, trải dài ở các vùng miền. Dưới đây là một số khu phi thuế quan tiêu biểu hiện nay:

Khu phi thuế quan thúc đẩy hoạt động sản xuất và phát triển thương mại, đem đến nhiều lợi ích và cơ hội cho các doanh nghiệp trong cả nước.