Hướng dẫn cách chơi cổ phiếu chứng khoán hiệu quả và an toàn

Chơi cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là một trong 2 loại chứng khoán được giao dịch trên sàn chứng khoán. Cổ phiếu là bằng chứng xác nhận góp vốn.

Chơi cổ phiếu là cách gọi dân dã của việc đầu tư mua - bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, nhằm mang về lợi nhuận cho nhà đầu tư. 

Hướng dẫn cách chơi cổ phiếu chứng khoán an toàn và hiệu quả 

Đối với những người mới bắt đầu đầu tư cổ phiếu, để có thể mua bán cổ phiếu một cách an toàn và hiệu quả nhất cần thực hiện theo các cách như sau:

Lựa chọn thị trường để chơi cổ phiếu

Lựa chọn một thị trường phù hợp để mua bán cổ phiếu là điều rất quan trọng đối với những người chơi cổ phiếu, nhất là người mới. Như đã nói ở trên, có 3 thị trường mà bạn có thể lựa chọn:

• Thị trường phi tập trung (OTC): Thị trường này còn gọi là thị trường trao tay, là thị trường vận hành theo cơ chế thương lượng. Nghĩa là để mua cổ phiếu của một công ty bạn buộc phải tìm đích danh một người đang sở hữu cổ phiếu này (có thể trực tiếp tìm hoặc thông qua môi giới) để thỏa thuận mua. Các cổ phiếu OTC là những cổ phiếu chưa niêm yết, phần lớn là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hình thức giao dịch là thỏa thuận giữa người mua và người bán thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.
• Thị trường UPCoM: hay còn gọi là sàn UpCom. Đây là nơi giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng chưa niêm yết. Bạn có thể đặt lệnh mua/bán cổ phiếu bình thường trên sàn này. Khi chơi cổ phiếu trên sàn này bạn phải mở tài khoản tại một công ty chứng khoán mà bạn đã lựa chọn. Trước khi đặt lệnh bạn phải nạp tiền vào tài khoản tại công ty chứng khoán. Thông thường cổ phiếu của một công ty muốn lên sàn UPCoM phải đáp ứng được các yêu cầu nhất định của Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Tại sàn này, biên độ dao động giá cổ phiếu tối đa trong một ngày ở mức +/- 15%. Khối lượng đặt mua, đặt bán tối thiểu trên sàn UPCoM là 100 cổ phiếu.
• Thị trường niêm yết: Là nơi tập trung các cổ phiếu của các công ty đã đăng ký giao dịch trên sàn HNX (Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội) hoặc sàn HoSE (Sở giao dịch Chứng khoán TP. HCM). Cổ phiếu để được niêm yết trên sàn HNX hoặc sàn HoSE có điều kiện rất chặt chẽ. Biên độ dao động giá cổ phiếu tối đa trong một ngày trên sàn HNX là +/- 10%, với khối lượng đặt mua, đặt bán tối thiểu là 100 cổ phiếu. Biên độ dao động giá cổ phiếu tối đa trong một ngày trên sàn HoSE là +/- 7%, với khối lượng đặt mua, đặt bán tối thiểu là 10 cổ phiếu.

Nhà đầu tư được lựa chọn thị trường để đầu tư cổ phiếu

Đối với việc lựa chọn thị trường, bạn nên cân nhắc dựa trên kiến thức về thị trường giao dịch để đưa ra quyết định phù hợp. Không nên chọn thị trường mà bạn vẫn mơ hồ chưa nắm rõ các quy định về giá, nguyên tắc khớp lệnh. 

Lựa chọn loại cổ phiếu để giao dịch

Như đã nói, giao dịch cổ phiếu không đơn thuần chỉ là việc thực hiện các lệnh mua - bán trên thị trường chứng khoán. Mà quan trọng là nhà đầu tư chọn loại cổ phiếu nào để giao dịch.

Đầu tư cổ phiếu luôn gắn với 3 đặc trưng: khả năng sinh lợi, rủi ro và thanh khoản. Một cổ phiếu lý tưởng nhất mà nhà đầu tư nên lựa chọn là cổ phiếu có khả năng sinh lời cao, rủi ro thấp và thanh khoản cao. Tuy nhiên một thị trường đầy biến động và đa dạng cổ phiếu như chứng khoán thì việc nắm rõ điều này rất khó. Trên thị trường chứng khoán sẽ có một số cổ phiếu có khả năng sinh lời cao, rủi ro thấp nhưng thanh khoản lại không cao. Cho nên có lúc muốn bán cổ phiếu mà không ai mua, muốn mua cổ phiếu mà không ai bán.

Đối với việc lựa chọn cổ phiếu, trước khi mua cổ phiếu bạn nên chọn doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh trong ngành, có sức khỏe tài chính lành mạnh, có khả năng tạo ra dòng tiền ổn định và có ban lãnh đạo tốt. Bạn có thể bắt đầu với những cổ phiếu Bluechip. Đây là loại cổ phiếu được phát hành bởi những công ty lớn về vốn hóa và có uy tín trên thị trường. Các công ty này thường phát triển rất tốt và đi đầu trong một lĩnh vực kinh doanh cụ thể. Bởi vậy mà cổ phiếu họ phát hành sẽ mang lại lợi nhuận tốt cho nhà đầu tư, dù đứng trước sự thay đổi hay suy thoái thị trường, cổ phiếu Bluechip vẫn sẽ tăng trưởng ổn định hơn so với các loại cổ phiếu khác.

Điểm mạnh của cổ phiếu Bluechip là:

• Tính an toàn cao: Do doanh nghiệp có sức mạnh tài chính lớn, nguy cơ vỡ nợ khó có thể xảy ra nên nhà đầu tư yên tâm về lợi nhuận nhận được và không sợ mất vốn.
• Mang lại dòng tiền ổn định cho nhà đầu tư: Mô hình kinh doanh của doanh nghiệp phát hành cổ phiếu Bluechip rất bền vững, ít có sự biến động và ít bị ảnh hưởng bởi thị trường.
• Các doanh nghiệp phát hành được quản lý bởi những chuyên gia có kinh nghiệm và năng lực tốt nhất. Họ sẽ điều hành tổ chức phát triển, duy trì tốc độ tăng trưởng lâu dài.
• Giá cổ phiếu Blue chip thường tăng trong thời gian dài. Nắm giữ càng lâu nhà đầu tư càng lời.

Tuy nhiên nhược điểm của loại cổ phiếu này là tăng trưởng trong dài hạn nhưng lại khá chậm. Do tính an toàn cao nên lợi nhuận thu được sẽ thấp. 

Nên mở tài khoản để chơi cổ phiếu ở đâu?

Cổ phiếu là một hàng hóa được giao dịch trên các sàn chứng khoán. Khi chơi cổ phiếu, nhà đầu tư bắt buộc phải tạo tài khoản để có thể đặt lệnh mua bán cổ phiếu. Cách chơi cổ phiếu hiệu quả nhất là hãy tìm kiếm được những công ty chứng khoán uy tín để mở tài khoản. Nhà đầu tư có thể cân nhắc lựa chọn mở tài khoản tại một trong các công ty chứng khoán được đánh giá cao trên thị trường hiện nay như:

• Công ty Cổ Phần Chứng Khoán Sài Gòn (SSI)
• Công ty Cổ Phần Chứng Khoán Hồ Chí Minh (HSC)
• Công ty Cổ Phần Chứng Khoán VNDirect(VNDS)
• Công ty Cổ Phần Chứng Khoán MB( MBS)
• Công ty Cổ Phần Chứng Khoán Rồng Việt (VDSC)
• Công ty Cổ Phần Chứng khoán Bản Việt (VCSC)
• Công ty Cổ Phần Chứng Khoán FPT (FPTS)

Nhà đầu tư có thể lựa chọn mở tài khoản chứng khoán bằng một trong hai cách là: Mở trực tiếp tại quầy giao dịch của công ty Chứng khoán hoặc mở online thông qua website của công ty Chứng khoán.

Khi mở tài khoản chứng khoán, bạn cần chú ý đến cả mức phí giao dịch của công ty chứng khoán vì chi phí này chiếm một phần đáng kể các khoản đầu tư của bạn. Mức phí được xét đến ở đây là phí giao dịch, với mỗi giao dịch mua hay bán thành công thì đều sẽ được tính phí bao nhiêu. Tất nhiên con số sẽ thay đổi tùy theo các công ty khác nhau mà bạn chọn. Thông thường mức phí này chỉ nằm trong khoảng từ 0,15% - 0,5% trên mỗi giao dịch.

Ngoài ra, đừng bỏ qua tỷ lệ margin (tỷ lệ đòn bẩy - vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư vào chứng khoán) và lãi suất vay đi kèm. Theo quy định thì mức lãi suất margin sẽ dao động từ 13% - 13,5% trên một năm. Tuy nhiên, tỷ lệ margin tối ưu là tỷ lệ margin để lợi nhuận dài hạn lớn nhất. Có nghĩa là không phải cứ margin cao là tốt, hay không có đòn bẩy là tốt. Mà là tỷ lệ đòn bẩy hợp lý nhất mới được gọi là tốt. Mỗi nhà đầu tư tùy vào trình độ cao thấp sẽ có mức đòn bẩy khác biệt do mức rủi ro cá nhân khác nhau. Cho nên dù bạn có thể vay các khoản vay này để đầu tư cổ phiếu nhưng hãy cẩn trọng và xem xét thật kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Hãy lựa chọn công ty chứng khoán uy tín

Bắt đầu đầu tư cổ phiếu với bao nhiêu tiền? 

Khi đã xác định được cổ phiếu cần mua, bạn sẽ cần một số tiền nhất định trong tài khoản để tiến hành các giao dịch. Cho nên nhà đầu tư cần phải chuyển tiền vào tài khoản chứng khoán của mình. Bạn có thể nộp tiền từ ngân hàng kết nối với tài khoản chứng khoán hoặc nộp từ các ngân hàng khác vào tài khoản giao dịch chứng khoán mà bạn đã mở tại công ty chứng khoán. Hoặc có thể sử dụng Internet banking, Mobile banking hoặc chuyển tiền tại quầy ngân hàng.

Rất nhiều nhà đầu tư cổ phiếu cho rằng tiền là trở ngại trong việc chơi cổ phiếu. Tuy nhiên đối với số tiền để chơi cổ phiếu, các công ty chứng khoán không yêu cầu nhà đầu tư phải bỏ vốn tối thiểu bao nhiêu tiền. Do đó, dù bạn có vài triệu đồng hay chỉ vài trăm nghìn thì về nguyên tắc, bạn vẫn có thể mở tài khoản và mua được cổ phiếu. Sau khi đã có kinh nghiệm, bạn có thể nâng số vốn đầu tư lên hàng chục triệu hoặc hơn để bổ sung vào tài khoản đầu tư. 

Thông thường số tiền đầu tư cổ phiếu sẽ bằng số lượng cổ phiếu nhân với thị giá cổ phiếu mà nhà đầu tư giao dịch tại thời điểm đầu tư. Mỗi lần giao dịch cổ phiếu khách hàng sẽ bị trừ 1 khoản phí giao dịch tương ứng. 

Số lượng cổ phiếu giao dịch tối thiểu sẽ phụ thuộc vào quy định của mỗi sàn. Theo đó:

• Sàn HSX: Đơn vị giao dịch của khớp lệnh là bội số của 100 cổ phiếu. Vậy nên, số lượng cổ phiếu tối thiểu bạn có thể mua trên sàn này là 100 cổ phiếu/lô. Chẳng hạn cổ phiếu B có giá là 60.800 đồng/cổ phiếu. Vậy giá 100 cổ phiếu sẽ là 6.080.000 đồng.
• Sàn HNX/Upcom: Giao dịch 100 cổ phiếu/lô. Đơn vị giao dịch lô lẻ từ 1 đến 99 cổ phiếu có thể áp dụng cả hình thức khớp lệnh liên tục hoặc thỏa thuận. Chẳng hạn cổ phiếu A có giá là 38.000 đồng/cổ phiếu. Vậy giá 100 cổ phiếu sẽ là 3.800.000 đồng.

Luôn biết kiểm soát tâm lý

Yếu tố này nghe có vẻ rất đơn giản nhưng lại có sự tác động lớn trong đầu tư cổ phiếu nói riêng và chứng khoán nói chung. Bất cứ nhà đầu tư nào khi bắt đầu giao dịch với lượng khối lượng tài sản lớn đều có cảm xúc mạnh, có thể bi quan và hưng phấn. Thông thường các hành động theo cảm xúc mạnh thường dẫn đến các sai lầm nghiêm trọng. Người chơi mới thường bị cảm xúc dẫn lối mà bỏ qua các nguyên tắc và cuối cùng phải trả giá đắt. 

Đặc biệt với những nhà đầu tư không có nguyên tắc hoặc phương pháp giao dịch thì tâm lý càng trỗi dậy mạnh do họ không có định hướng nên làm thế nào khi thị trường biến động lớn. Cho nên kiểm soát tâm lý và cảm xúc đóng vai trò quan trọng.

Đối với chơi cổ phiếu, cách hiệu quả nhất là không mua cổ phiếu theo tin đồn, phong trào. Bởi cách làm này chỉ có thể kiếm lời đậm ở một vài thương vụ nhưng rủi ro là rất cao và không phải phương án lâu bền. Lời khuyên khi muốn chơi cổ phiếu hiệu quả là bạn phải tự tìm hiểu, tự tìm ra cho mình phương án đầu tư tốt nhất. Nếu cảm thấy không thể tìm ra hoặc không có hứng thú, bạn nên tìm một người ủy thác đầu tư đáng tin cậy, thậm chí tốt hơn là không chơi cổ phiếu mà hãy chọn cách kiếm tiền khác phù hợp hơn.

Hãy lưu ý, người đầu tư thành công không kiếm tiền bằng cảm tính và luôn có kế hoạch dài hạn trước mọi biến động thị trường. Ngoài các kiến thức lý thuyết bạn  có thể học hỏi kinh nghiệm thực chiến của những người đi trước. Những kinh nghiệm này sẽ giúp bạn đối phó với những biến động phức tạp của thị trường một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.

Kiểm soát tâm lý trước biến động của thị trường

Kinh nghiệm chơi cổ phiếu an toàn và hiệu quả

Khi chơi cổ phiếu, để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả nhà đầu tư cần nắm rõ những vấn đề sau đây:

Thời gian mở cửa sàn giao dịch

Các sàn giao dịch đều có thời gian mở cửa cụ thể cho nên bạn cần nắm rõ để có thể mua - bán cổ phiếu. Thông thường các sàn giao dịch mở cửa theo giờ hành chính từ thứ 2 đến thứ 6, không bao gồm ngày lễ tết. Bạn có thể tham khảo: Chứng khoán giao dịch đến mấy giờ? Thời gian chứng khoán nghỉ tết để nắm rõ thời gian cụ thể của từng sàn giao dịch.

Các lệnh sử dụng khi mua bán cổ phiếu

Trong giao dịch mua bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, có các lệnh sau mà nhà đầu tư cần nắm rõ:

• Lệnh ATO
• Lệnh giới hạn LO
• Lệnh ATC
• Lệnh thị trường MP

Đọc ngay: Các loại lệnh giao dịch chứng khoán tại Việt Nam để nắm rõ

Biết cách xem và phân bảng giá chứng khoán

Thị trường chứng khoán cũng giống như một thị trường giao dịch mua bán khác, luôn đi kèm với khối lượng và giá bán. Ở đây, bảng giá chứng khoán chính là nơi niêm yết giá và khối lượng của các mã chứng khoán trên sàn giao dịch. Chưa kể bảng giá cũng cung cấp thêm thông tin về các chỉ số giao dịch. Bảng giá của thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ có những đặc điểm cũng như quy ước riêng. Nhà đầu tư muốn đầu tư một cách hiệu quả và an toàn thì cần phải biết xem, phân tích bảng giá chứng khoán. Theo đó: 

• Màu vàng: biểu thị mức giá tham chiếu
• Màu tím: biểu thị mức giá trần
• Màu xanh lam:biểu thị mức giá sàn
• Màu xanh lá cây: đây là màu được áp dụng khi mức giá khớp lệnh cao hơn so với giá tham chiếu
• Màu đỏ: đây là màu được áp dụng mức giá khớp lệnh đang thấp hơn so với mức giá tham chiếu

Đọc ngay:

Cách tính giá trần chứng khoán
Cách đọc chỉ số chứng khoán màu tím

Định giá cổ phiếu

Định giá cổ phiếu là việc nhà đầu tư đánh giá xem cổ phiếu đó có giá bao nhiêu tiền tại thời điểm hiện tại. Từ đó đưa ra quyết định có nên đầu tư vào cổ phiếu đó hay không. Đối với một thị trường đầu tư đầy biến động và đặc thù như chứng khoán, việc nắm bắt sự biến thiên của giá cổ phiếu, định giá cổ phiếu là điều rất cần thiết mà nhà đầu tư nào cũng cần phải biết. Điều này hỗ trợ nhà đầu tư chứng khoán đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp để thu về lợi nhuận.

Đọc ngay: Các phương pháp định giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán

Ngoài ra để có thể chơi cổ phiếu một cách hiệu quả và an toàn nhà đầu tư cần nắm bắt thêm các thông tin gồm:

• Chỉ số thị trường: Giúp bạn có cái nhìn tổng quan về thị trường chứng khoán nhờ đó biết thị trường cổ phiếu đang tăng hay giảm. Các chỉ số thông dụng bạn cần nắm là: VN-Index, VN30-Index, VNX Allshare (chỉ số biểu thị tổng hợp tất cả cổ phiếu giao dịch trên 2 sàn, bao gồm HOSE và cả HNX)...
• Thông tin giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài: Bạn nên tìm hiểu các hoạt động giao dịch mua/bán cổ phiếu của các nhà đầu tư nước ngoài. Nếu cổ phiếu đang được mua vào với số lượng lớn và liên tục. Thì điều này cho thấy tình hình rất lạc quan. 

Trên đây là các thông tin hướng dẫn cách chơi cổ phiếu hiệu quả và an toàn cho các nhà đầu tư, đặc biệt là người mới. Hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu về đầu tư cổ phiếu để thu về lợi nhuận cao.