Cách mạng nông nghiệp là gì? Các cuộc cách mạng nông nghiệp

Cách mạng nông nghiệp là gì?

Cách mạng nông nghiệp là thời kỳ mà sản lượng nông nghiệp tăng mạnh do áp dụng những tiến bộ của khoa học - kỹ thuật trong lĩnh vực trồng trọt và chăn nuôi. Vì vậy, các cuộc cách mạng nông nghiệp thường gắn liền với những thành tựu của công nghệ sinh học, điển hình như việc tạo ra giống cây trồng, vật nuôi mang lại năng suất cao. Cách mạng nông nghiệp tiếng Anh được gọi là Agricultural revolution.

Cách mạng nông nghiệp

Đặc trưng của thời kỳ cách mạng nông nghiệp

• Sự phát triển của luân canh cây trồng trong cuộc cách mạng nông nghiệp đã giúp gia tăng mạnh mẽ sản lượng cây trồng và vật nuôi bằng cách cải thiện độ phì nhiêu của đất, đồng thời giảm thời gian bỏ hoang đất. Luân canh cây trồng là việc trồng nhiều loại cây khác nhau trên cùng mảnh đất để tăng cường chất dinh dưỡng cho cây, giảm thiểu sâu bệnh, cỏ dại.
• Trong cuộc cách mạng nông nghiệp, các công cụ cũ được cải thiện để nâng cao hiệu quả lao động. Đồng thời, rất nhiều công cụ mới được phát minh không những giảm bớt sức lao động của con người mà nâng cao hiệu suất lao động. 
• Cuộc cách mạng nông nghiệp đã làm sản lượng gia tăng nhanh chóng để cung cấp cho các thành phố và xuất khẩu. Điều đó cũng góp phần giảm bớt số lượng lao động trong lĩnh vực nông nghiệp và chuyển giao sang lĩnh vực công nghiệp. Vì vậy, cuộc cách mạng nông nghiệp và quá trình công nghiệp hóa có mối quan hệ mật thiết với nhau. Cuộc cách mạng nông nghiệp được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến cuộc cách mạng công nghiệp.

Các cuộc cách mạng nông nghiệp

Nông nghiệp 1.0

Nông nghiệp 1.0 phát triển mạnh vào những năm 1910. Trong giai đoạn này, sản lượng nông nghiệp phụ thuộc hầu hết vào thiên nhiên và sức lao động của con người. Do đó, năng suất lao động không cao, chủ yếu sản xuất với quy mô nhỏ lẻ. Khi đó việc trao đổi thương mại giữa các quốc gia vẫn chưa sôi động, hầu hết các quốc gia tự cung, tự cấp nông sản để phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Nông nghiệp 2.0

Nông nghiệp 2.0 bắt đầu từ năm 1950, là cuộc cách mạng xanh. Những đặc điểm nổi bật trong thời kỳ này là:

• Ấn Độ sử dụng giống lúa mì lùn với thời gian sinh trưởng ngắn và mang lại sản lượng lớn.
• Trong canh tác đã sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật để hạn chế sâu bệnh phá hoại mùa màng.
• Cơ khí góp phần giúp nông nghiệp phát triển thông qua các việc phát minh các máy móc phục vụ công nghệ trước và sau thu hoạch.
• Quá trình trao đổi nông sản giữa các quốc gia trên thế giới diễn ra mạnh mẽ dần dần hình thành phân vụ nông nghiệp toàn cầu.

Nông nghiệp 3.0

Nông nghiệp 3.0 được diễn ra vào những năm 1990. Trong giai đoạn này, nhiều thành tựu khoa học đã được áp dụng nhằm nâng cao năng suất cũng như chất lượng nông sản như: công nghệ sinh học, thiết bị định vị toàn cầu, công nghệ vật liệu mới... Các nước trên thế giới đã tham gia chuỗi nông sản toàn cầu, hoạt động thương mại diễn ra mạnh mẽ. Giai đoạn này cũng có nhiều công ty đa quốc gia kinh doanh thành công trong lĩnh vực buôn bán, trao đổi nông sản.

Nông nghiệp 4.0

Nông nghiệp 4.0 được xem là nền sản xuất nông nghiệp thông minh nhờ vào việc áp dụng các thành tựu nổi bật về công nghệ thông tin, công nghệ sinh học… Sự kết hợp của công nghệ điện toán đám mây và internet đã giúp cho việc quản lý nông nghiệp theo xu hướng hoàn toàn mới. Một nền nông nghiệp tự động, không cần sự tham gia trực tiếp của người nông dân mà vẫn có thể hoàn thành được công việc và đảm bảo độ chính xác cao. Khi đó, việc của người nông dân là điều khiển các thiết bị cảm biến để thực hiện quy trình tự động như tưới nước, phun thuốc bảo vệ thực vật… thông qua các thiết bị có kết nối internet như máy tính, điện thoại. Ngoài ra, người nông dân có thể quản lý trang trại từ xa mà vẫn có thể cập nhật nhanh chóng, chính xác tình hình của nông trại.

Cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0 tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, nền nông nghiệp của nước ta có nhiều đổi mới trong việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Đây là giải pháp hiệu quả giúp ngành nông nghiệp phát triển nhanh chóng và bền vững.

Việc ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản... đã mang lại kết quả rất khả quan. Đăc biệt, các phần mềm phân tích dữ liệu về môi trường, các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây cối giúp người nông dân theo dõi các chỉ số này trong thời gian thực được ứng dụng mạnh mẽ trong ngành trồng trọt. 

Các ứng dụng công sinh học, công nghệ Internet vạn vật, blockchain... được ứng dụng nhiều trong ngành chăn nuôi. 

Còn trong ngành lâm nghiệp là ứng dụng công nghệ DND mã mạch được sử dụng rộng rãi nhằm mục đích quản lý giống và lâm sản. Ngoài ra, công nghệ GIS và ảnh viễn thám được sử dụng để xây dựng và phát triển các phần mềm giúp phát hiện sớm nguy cơ cháy rừng, suy thoái rừng... để đưa ra những lời cảnh báo sớm nhất.

Trong lĩnh vực thủy sản có nhiều ứng dụng và thiết bị được sử dụng rộng rãi như: thiết bị dò cá sử dụng sóng siêu âm, điện thoại vệ tinh, máy đo dòng chảy, công nghệ GIS và hệ thống định vị toàn cầu nhằm quản lý các đoàn tàu đánh bắt hải sản xa bờ. Ngoài ra, các ứng dụng công nghệ sinh học được áp dụng để lai tạo ra con giống tốt, chất lượng cao, thích ứng tốt với môi trường và khả năng kháng bệnh tốt…

Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp như Dabaco, VinEco, Nafood... Việc ứng dụng chuyển đổi số cũng là vấn đề quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp trong quá trình phát triển nông nghiệp thông minh để tạo ra các nông sản chất lượng cao, nâng cao hiệu suất lao động.

Như vậy, trong mỗi giai đoạn thì cuộc cách mạng nông nghiệp cũng có nhiều cải tiến để nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả lao động. Trong cuộc cách mạng nông nghiệp lần thứ tư, việc chuyển đổi số đang được đẩy mạnh triển khai giúp ngành nông nghiệp phát triển nhanh chóng và bền vững.