Hợp đồng thế chấp vô hiệu khi nào?

Hợp đồng thế chấp vô hiệu là gì?

Hợp đồng thế chấp vô hiệu là hợp đồng không có giá trị về mặt pháp lý và không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia ký kết hợp đồng. Khi hợp đồng thế chấp bị Tòa án tuyên bố vô hiệu thì các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

Hợp đồng thế chấp vô hiệu là gì?

Hợp đồng thế chấp vô hiệu khi nào?

Hợp đồng thế chấp vô hiệu khi:

• Hợp đồng thế chấp được xác lập do giả tạo
• Hợp đồng thế chấp được xác lập với người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện
• Hợp đồng thế chấp được xác lập do nhầm lẫn
• Hợp đồng thế chấp do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình
• Hợp đồng thế chấp không tuân thủ quy định về hình thức
• Hợp đồng thế chấp vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội
• Hợp đồng thế chấp được xác lập do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
• Hợp đồng thế chấp có đối tượng không thể thực hiện được.

Tham khảo bài viết: 8 trường hợp hợp đồng vô hiệu để biết thêm thông tin.

Quy định về hợp đồng thế chấp vô hiệu một phần

Căn cứ Điều 130, Bộ luật dân sự 2015 quy định như sau:

“Điều 130. Giao dịch dân sự vô hiệu từng phần

Giao dịch dân sự vô hiệu từng phần khi một phần nội dung của giao dịch dân sự vô hiệu nhưng không ảnh hưởng đến hiệu lực của phần còn lại của giao dịch”.

Như vậy, hợp đồng thế chấp bị Tòa án tuyên bố vô hiệu một phần khi một phần nội dung được thỏa thuận trong hợp đồng vô hiệu nhưng không ảnh hưởng đến hiệu lực của các nội dung còn lại trong hợp đồng.

Hậu quả pháp lý của hợp đồng thế chấp vô hiệu

Hậu quả pháp lý của hợp đồng thế chấp vô hiệu được quy định tại Điều 131, Bộ luật dân sự 2015 như sau:

- Hợp đồng thế chấp vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ của các bên kể từ thời điểm hợp đồng được xác lập.

- Các bên liên quan có trách nhiệm khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì quy đổi thành tiền để thực hiện nghĩa vụ hoàn trả.

- Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định.

Hậu quả pháp lý của hợp đồng thế chấp vô hiệu

- Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó. Căn cứ Điều 133, Bộ luật dân sự 2015 quy định như sau:

“Điều 133. Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

1. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng đối tượng của giao dịch là tài sản không phải đăng ký đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thì giao dịch được xác lập, thực hiện với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp quy định tại Điều 167 của Bộ luật này.

2. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng tài sản đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó được chuyển giao bằng một giao dịch dân sự khác cho người thứ ba ngay tình và người này căn cứ vào việc đăng ký đó mà xác lập, thực hiện giao dịch thì giao dịch đó không bị vô hiệu.

Trường hợp tài sản phải đăng ký mà chưa được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì giao dịch dân sự với người thứ ba bị vô hiệu, trừ trường hợp người thứ ba ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu giá tại tổ chức có thẩm quyền hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó chủ thể này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa.

3. Chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình, nếu giao dịch dân sự với người này không bị vô hiệu theo quy định tại khoản 2 Điều này nhưng có quyền khởi kiện, yêu cầu chủ thể có lỗi dẫn đến việc giao dịch được xác lập với người thứ ba phải hoàn trả những chi phí hợp lý và bồi thường thiệt hại”.

Như vậy, khi hợp đồng thế chấp vô hiệu thì các bên sẽ phải hoàn trả lại cho nhau tài sản đã thế chấp. Bên có lỗi sẽ phải bồi thường theo quy định của pháp luật.