Cổ phiếu thưởng là gì? Trường hợp nào được nhận cổ phiếu thưởng?

Cổ phiếu thưởng là gì?

Cổ phiếu thưởng (tiếng anh là Bonus Share) là loại cổ phiếu được tặng cho các cổ đông   những người đóng góp lớn cho công ty thay vì trả bằng tiền mặt. Mặt khác, có thể hiểu bản chất loại cổ phiếu này chính là khoản thu nhập tích lũy của các cổ đông. 

Cổ phiếu thưởng thường được trích từ nguồn vốn thặng dư (số tiền chênh lệch giữa mệnh giá cổ phiếu với giá bán thực tế khi phát hành cổ phiếu) và lợi nhuận được tích lũy lại từ nhiều năm. Từ đó, giúp công ty cổ phần hóa thành nguồn vốn điều lệ. 

Số lượng cổ phiếu tăng lên tương đương với việc vốn điều lệ tăng lên nhưng giá trị công ty vẫn giữ nguyên vì nguồn thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại giảm đi tương ứng.

Trả cổ phiếu thưởng là phương thức được thực hiện tại nhiều doanh nghiệp

Ý nghĩa của việc phát hành cổ phiếu thưởng

Có nhiều lý do để một công ty cổ phần lựa chọn hình thức chia thưởng bằng cổ phiếu. Về mặt bản chất, cổ phiếu thưởng không làm thay đổi dòng tiền của công ty mà chỉ tạo ra sự thay đổi trên mặt báo cáo kế toán lợi nhuận chưa được phân phối sang các chủ sở hữu. Việc chia cổ phiếu thưởng là hoạt động đôi bên cùng có lợi giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư, cụ thể: 

Đối với các nhà đầu tư

• Với những nhà phân tích cơ bản hay giá trị thì việc phát hành cổ phiếu thưởng không có tác dụng. Tuy nhiên, với nhà phân tích kỹ thuật đầu cơ thì chúng có ý nghĩa nhất định trong ngắn hạn. Đặc biệt những cổ phiếu có giá trị cao giúp nâng cao tính thanh khoản. 
• Nhà đầu tư không phải trả bất kỳ khoản thuế nào khi nhận cổ phiếu thưởng từ công ty 
• Cổ phiếu thưởng được đánh giá có lợi cho các cổ đông dài hạn của công ty muốn nhân rộng khoản đầu tư của họ
• Cổ phiếu thưởng miễn phí cho các cổ đông khi chúng được phát hành bởi công ty. Từ đó số lượng cổ phiếu đang lưu hành của một nhà đầu tư tăng lên trong công ty và nâng cao tính thanh khoản của cổ phiếu. 
• Cổ phiếu thưởng giúp xây dựng và củng cố lòng tin của nhà đầu tư đối với hoạt động kinh doanh và hoạt động của công ty. 

Đối với công ty

• Việc phát hành cổ phiếu thưởng nâng cao giá trị của công ty, khẳng định vị thế và hình ảnh trên thị trường, tạo được lòng tin của các cổ đông hiện hữu và thu hút một số nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia vào thị trường chứng khoán.
• Giúp các công ty thoát khỏi tình trạng không thể hoặc không muốn trả cổ tức bằng tiền mặt cho các cổ đông. 

Trường hợp nào được nhận cổ phiếu thưởng?

Trong doanh nghiệp, không phải ai cũng được nhận cổ phiếu thưởng. Chỉ có 2 đối tượng chính được hưởng quyền chi trả loại cổ phiếu thưởng bao gồm: 

• Người có nhiều đóng góp 

Nhiều công ty cổ phần thường sử dụng cổ phiếu này như món quà dành tặng cho những người có đóng góp lớn cho công ty như: nhân viên lâu năm, các quản lý, cá nhân có thành tích nổi bật. Đây được xem là một hình thức ghi nhận, động viên khích lệ tinh thần để nâng cao hiệu quả làm việc. 

• Thưởng cho các cổ đông

Mọi cổ đông của công ty cũng sẽ được nhận cổ phiếu thưởng. Tỷ lệ nhận thưởng thường cố định và số lượng sẽ tương ứng với lượng cổ phiếu cổ đông nắm giữ. Ví dụ, tỷ lệ chia cổ phiếu thưởng cho cổ đông là 150:5, thì một cổ đông nắm giữ 150 cổ phiếu sẽ nhận được 5 cổ phiếu thưởng. Về bản chất, đây chỉ là quá trình chuyển đổi lợi nhuận thành vốn sở hữu. Nhờ đó vốn điều lệ sẽ tăng lên mà không làm tăng vốn cổ đông. 

Nhiều công ty đã lựa chọn hình thức thưởng cổ phiếu cho các cổ đông để bảo toàn tiền mặt phục vụ cho mục đích kinh doanh. Khi phát hành cổ phiếu thưởng, tỷ lệ nắm giữ của các cổ đông cũng sẽ không có gì thay đổi. Do vốn chủ sở hữu không đổi nên giá trị một cổ phiếu sẽ giảm. Đây là cơ hội rất tốt để các nhà đầu tư vốn ít mua vào cổ phiếu. 

Có nên đầu tư cổ phiếu thưởng hay không?

Cổ phiếu thưởng được phát hành cho các cổ đông hoặc tặng cho người có nhiều đóng góp với công ty, đặc biệt không được niêm yết trên sàn chứng khoán. Bản chất của cổ phiếu thưởng chính là mặc dù số cổ phiếu tăng lên nhưng vốn chủ sở hữu không tăng dẫn đến giá trị sổ sách của cổ phiếu sẽ giảm đi theo tỷ lệ tương ứng. 

Theo đánh giá của các chuyên gia tài chính, việc đầu tư vào cổ phiếu thưởng không thật sự khả quan vì những nguyên nhân sau đây: 

• Cổ phiếu thưởng là cổ phiếu có điều kiện, bị giới hạn người mua
• Cổ phiếu thưởng đôi khi có quy định không thể chuyển nhượng từ doanh nghiệp
• Việc đưa cổ phiếu thưởng ra thị trường để giao dịch công khai tương đối khó khăn
• Cổ phiếu thưởng đôi khi là chiêu trò của doanh nghiệp đánh lừa thị trường
• Mặc dù cổ phiếu thưởng rẻ hơn so với các cổ phiếu khác trên thị trường nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ nếu có ý định đầu tư cổ phiếu thưởng

Một số câu hỏi thường gặp về cổ phiếu thưởng

Cổ phiếu thưởng bao lâu về tài khoản?

Sau khi công ty hạch toán các thủ tục bên công ty chứng khoán sẽ tiến hành chuyển về tài khoản cho cổ đông tham dự. Thời gian cổ phiếu về tài khoản có thể mất từ 30 - 60 ngày. Đây là một khoảng thời gian khá dài do đó giá cổ phiếu so với thời điểm công bố có thể khác đi so với thị trường. 

Cổ phiếu thưởng có thể bán hoặc chuyển nhượng được không? Khi nào được bán?

Người mua cổ phiếu thưởng cần phải đáp ứng một số điều kiện do đó khi loại cổ phiếu này phát hành ra thị trường không phải ai cũng mua được. Quá trình bán hay chuyển nhượng cổ phiếu đều do công ty phát hành quy định. Nếu trong điều khoản cổ phiếu thưởng không đề cập đến quyền bán hay chuyển nhượng đồng nghĩa với việc bạn không có quyền bán hay chuyển nhượng lại. Có thể thấy, đối với một số nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu thưởng sẽ có những hạn chế nhất định khi đầu tư ngắn hạn trên thị trường.

Mua cổ phiếu thưởng có được nhận cổ tức không?

Việc sở hữu cổ phiếu thưởng cũng có nghĩa là bạn trở thành một cổ đông của công ty nên việc nhận cổ tức từ cổ phiếu thưởng hoàn toàn có thể xảy ra. Điều này còn phụ thuộc vào từng quy định phát hành của doanh nghiệp bởi việc chia cổ tức từ cổ phiếu thưởng có thể gây ra những tranh cãi nội bộ. Do đó, nếu có ý định đầu tư vào cổ phiếu thưởng thì bạn cần tìm hiểu kỹ càng doanh nghiệp phát hành để bảo vệ quyền lợi cho mình. 

Việc trả cổ phiếu thưởng tại các doanh nghiệp đã không còn là hiện tượng mới mẻ. Tuy nhiên nếu không hiểu được bản chất của loại cổ phiếu này các nhà đầu tư có thể gặp phải rủi ro không đáng có. Hy vọng những thông tin xoay quanh cổ phiếu thưởng sẽ giúp các nhà đầu tư có những lựa chọn đúng đắn trong quá trình đầu tư.