Công ty đại chúng là gì? Điều kiện trở thành công ty đại chúng

Công ty đại chúng là gì?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 32 Luật chứng khoán 2019, công ty đại chúng là công ty cổ phần nằm trong 2 trường hợp sau đây: 

• Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên và có ít nhất 10% số cổ phiếu có biểu quyết do tối thiểu 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông nắm giữ.
• Công ty đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán nhà nước theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Luật này.

Công ty cổ phần quy định tại điểm a khoản 1 Điều này phải nộp hồ sơ đăng ký công ty đại chúng quy định tại khoản 1 Điều 33 của Luật này cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày công ty hoàn thành việc góp vốn và có cơ cấu cổ đông đáp ứng quy định tại điểm a khoản 1 Điều này.

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đăng ký công ty đại chúng đầy đủ và hợp lệ của công ty cổ phần theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều này hoặc nhận được báo cáo kết quả hoàn thành đợt chào bán của công ty cổ phần theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có trách nhiệm xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng, đồng thời công bố tên, nội dung kinh doanh và các thông tin khác liên quan đến công ty đại chúng trên phương tiện công bố thông tin của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Công ty đại chúng là gì?

Điều kiện trở thành công ty đại chúng

Một công ty được xem là một công ty đại chúng nếu thỏa mãn các điều kiện sau đây:

• Loại hình công ty là công ty cổ phần
• Đã thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng trong vòng 1 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, công ty phải đưa cổ phiếu vào giao dịch trên thị trường có tổ chức;
• Có cổ phiếu được niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán hoặc Trung tâm giao dịch chứng khoán
• Có cổ phiếu được ít nhất 100 nhà đầu tư sở hữu không tính nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và có vốn điều lệ đã góp từ 10 tỷ đồng Việt Nam trở lên
• Đã nộp hồ sơ công ty đại chúng cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày trở thành công ty đại chúng
• 5 năm liền trước năm đăng ký chào bán để thành công ty đại chúng phải có lợi nhuận, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán

Làm thế nào để một doanh nghiệp trở thành công ty đại chúng?

Hồ sơ đăng ký công ty đại chúng bao gồm những gì?

Theo quy định tại Điều 33 Luật chứng khoán năm 2019, để đăng ký công ty đại chúng các doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ đăng ký bao gồm:

• Giấy đăng ký công ty đại chúng
• Điều lệ công ty
• Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
• Bản công bố thông tin về công ty đại chúng bao gồm thông tin tóm tắt về mô hình tổ chức bộ máy, hoạt động kinh doanh, bộ máy quản lý, cơ cấu cổ đông, tài sản, tình hình tài chính và các thông tin khác
• Báo cáo tài chính năm gần nhất của công ty cổ phần được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán độc lập. Trường hợp công ty tăng vốn điều lệ sau thời điểm kết thúc kỳ kế toán năm gần nhất, công ty phải bổ sung báo cáo tài chính kỳ gần nhất được kiểm toán
• Danh sách cổ đông

Hủy tư cách công ty đại chúng là gì?

Theo quy định tại Điều 8 Thông tư 118/220/TT-BTC quy định hủy tư cách công ty đại chúng khi không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng trong 4 trường hợp sau: 

• Hủy tư cách công ty đại chúng đối với trường hợp không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng sau khi chia, bị hợp nhất, bị sáp nhập, giải thể, phá sản doanh nghiệp, cụ thể:
• Công ty đại chúng thực hiện báo cáo, công bố thông tin về việc tổ chức lại, giải thể, phá sản doanh nghiệp theo quy định pháp luật về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán;
• Sau khi công ty đại chúng được cập nhật tình trạng pháp lý trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp hoặc khi có quyết định của tòa án tuyên bố phá sản doanh nghiệp, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xem xét và thông báo trên phương tiện công bố thông tin của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc hủy tư cách công ty đại chúng.
• Hủy tư cách công ty đại chúng đối với trường hợp không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng sau khi chia, bị hợp nhất, bị sáp nhập, giải thể, phá sản doanh nghiệp, cụ thể:
• Hủy tư cách công ty đại chúng đối với trường hợp công ty đại chúng bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, theo đó:
  • Công ty đại chúng bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thực hiện báo cáo, công bố thông tin theo quy định pháp luật về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán;
  • Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xem xét việc hủy tư cách công ty đại chúng trong thời hạn 180 ngày kể từ ngày nhận được báo cáo về việc thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp;
  • Sau khi hết thời hạn theo quy định trên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo trên phương tiện công bố thông tin của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc hủy tư cách công ty đại chúng.
• Hủy tư cách công ty đại chúng đối với trường hợp không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng sau tách, nhận sáp nhập doanh nghiệp.
• Hủy tư cách công ty đại chúng đối với trường hợp không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng do chuyển đổi loại hình doanh nghiệp từ công ty cổ phần thành công ty trách nhiệm hữu hạn, trong đó:
  • Công ty đại chúng được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do chuyển đổi loại hình doanh nghiệp phải thực hiện báo cáo, công bố thông tin theo quy định pháp luật về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán;
  • Sau khi nhận được báo cáo, công bố thông tin theo quy định trên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xem xét và thông báo trên phương tiện công bố thông tin của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc hủy tư cách công ty đại chúng.

Quy định về quyền và nghĩa vụ của công ty đại chúng

Hiện nay, quyền và nghĩa vụ của công ty đại chúng được xác định như sau:

Quyền của công ty đại chúng

• Có quyền thu hồi mọi khoản lợi nhuận do thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Phó Giám đốc hoặc Phó Tổng giám đốc người phụ trách tài chính, phụ trách kế toán và người quản lý khác trong bộ máy quản lý của công ty đại chúng thu được từ việc tiến hành mua và bán chứng khoán của công ty trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày mua hoặc bán.
• Có quyền khởi kiện tại Tòa án để thu hồi lợi nhuận từ các giao dịch không công bằng
• Tổ chức, cá nhân sở hữu cổ phiếu đã đặt cọc cổ phiếu theo một đợt chào mua công khai có quyền rút cổ phiếu vào thời điểm bất kỳ trong thời gian chào mua. 

Nghĩa vụ của công ty đại chúng

• Công bố thông tin theo quy định tại Điều 101 Luật chứng khoán
• Tuân thủ các nguyên tắc quản trị công ty theo quy định tại Điều 28 của Luật chứng khoán và thông tư 121/2012 của Ủy ban Chứng khoán nhà nước quy định về quản trị Công ty đại chúng.
• Thực hiện đăng ký, lưu ký chứng khoán tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán theo quy định tại Điều 52 và Điều 53 của Luật chứng khoán.
• Báo cáo về sở hữu của cổ đông lớn về các thông tin cụ thể như: Tên, địa chỉ, ngành nghề kinh doanh nếu cổ đông lớn là tổ chức; họ tên, tuổi, quốc tịch, nơi cư trú, nghề nghiệp đối với cổ đông đông lớn là cá nhân.
• Trong trường hợp có sự thay đổi quan trọng về những thông tin báo cáo về cổ đông lớn hoặc biến động về số lượng cổ phiếu sở hữu vượt quá 1% số lượng cổ phiếu cùng loại đang lưu hành thì trong vòng 7 ngày cổ đông lớn phải nộp báo cáo sửa đổi, bổ sung cho công ty đại chúng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở giao dịch chứng khoán hoặc Trung tâm giao dịch chứng khoán nơi cổ phiếu được niêm yết.

Nhìn chung, để một doanh nghiệp trở thành công ty đại chúng thì cần đáp ứng các điều kiện về nguồn vốn cũng như hồ sơ, giấy tờ thủ tục theo quy định của pháp luật trong quá trình đăng ký.