Mô hình vai-đầu-vai là gì? Cách giao dịch với mô hình vai đầu vai

Mô hình vai đầu vai là gì?

Mô hình vai đầu vai được hình thành sau một xu hướng tăng và sự hoàn thành của nó đánh dấu sự đảo chiều xu hướng. Mô hình bao gồm 3 đỉnh liên tiếp với đỉnh giữa (đầu) là cao nhất và hai đỉnh bên ngoài (vai) thấp và gần bằng nhau. Thông qua mô hình vai đầu vai nhà đầu tư có thể dự đoán gần như chính xác về xu hướng biến động giá của chứng khoán.

Phân tích cấu tạo của mô hình vai đầu vai

Đúng như tên gọi, mô hình đảo chiều vai đầu vai được tạo thành từ vai trái, đầu, vai phải và đường viền cổ. Các phần khác đóng vai trò trong mô hình là khối lượng, sự đột phá, mục tiêu giá và hỗ trợ đã chuyển sang kháng cự. Cụ thể, một mô hình vai đầu vai sẽ bao gồm:

• Xu hướng trước: Điều quan trọng là phải thiết lập sự tồn tại của một xu hướng tăng trước đó để đảm bảo đây là một mô hình đảo chiều. Lưu ý: Không có xu hướng tăng trước để đảo ngược, không thể có mô hình đảo chiều vai đầu vai hay bất cứ mô hình đảo chiều nào khác.
• Vai trái: Trong xu hướng tăng, vai trái tạo thành đỉnh đánh dấu điểm cao của xu hướng hiện tại. Sau khi tạo đỉnh này, sự sụt giảm xảy ra để hoàn thành sự hình thành của vai đầu tiên. Mức thấp nhất của sự sụt giảm thường vẫn nằm trên đường xu hướng, giữ nguyên xu hướng tăng.
• Đỉnh đầu giữa: Sau khi đáy của vai trái được hình thành thị trường sẽ được điều chỉnh tăng trở lại và tạo đỉnh cao hơn đỉnh vai trái. Khối lượng giao dịch cũng sẽ tăng mạnh nhưng sẽ thấp hơn hoặc bằng vào giai đoạn tạo ra vai trái. Và sau khi hình thành đỉnh giữa giá có chứng khoán sẽ bắt đầu được điều chỉnh theo hướng giảm tạo đáy bằng với đáy của vai trái. Nếu nối 2 đáy đã tạo lại sẽ được một đường gọi là neckline (đường viền cổ).
• Vai phải: Đây chính là giai đoạn mã chứng khoán đang cố gắng phục hồi. Giá sẽ bắt đầu tăng dần trở lại, tạo một đỉnh thấp hơn đỉnh giữa và sẽ quay đầu giảm ngay sau đó. Sự điều chỉnh này sẽ phá vỡ đường neckline và dự báo giá sẽ đi xuống.
• Đường viền cổ: Đường viền cổ được hình thành bằng cách nối điểm cuối của vai trái và điểm bắt đầu của đỉnh đầu giữa. Đồng thời điểm cuối của đỉnh đầu giữa và điểm bắt đầu của vai phải. Tùy thuộc vào mối quan hệ giữa hai điểm thấp, đường viên cổ có thể dốc lên, dốc xuống hoặc nằm ngang. Độ dốc của đường viền cổ sẽ ảnh hưởng đến mức độ giảm giá của mô hình. Trong một số trường hợp, nhiều điểm thấp có thể được sử dụng để tạo thành đường viền cổ.

Ý nghĩa của mô hình vai đầu vai là gì?

Mô hình vai đầu vai được nhiều nhà đầu tư sử dụng trong thị trường chứng khoán. Mặc dù rất hiếm khi xảy ra mô hình vai đầu vai hoàn hảo nhưng nhà đầu tư vẫn có thể dựa vào để phân tích dự đoán thị trường. Cụ thể, ý nghĩa của mô hình vai đầu vai được thể hiện như sau:

• Mô hình vai đầu vai giúp nhà đầu tư dự đoán được xu hướng biến động giá của thị trường từ tăng sang giảm và ngược lại. Dựa vào loại mô hình thuận hay ngược nhà đầu tư có thể phán đoán biến động giá sắp diễn ra. Từ đó, đưa ra chiến lược mua vào - bán ra chính xác nhất.
• Từ mô hình này nhà đầu tư có thể xác định được mục tiêu giá, khoảng cắt lỗ phù hợp để tối ưu lợi nhuận và hạn chế rủi ro.

Phân loại mô hình vai đầu vai trong chứng khoán

Hiện nay, mô hình vai đầu vai được chia thành hai loại chính: mô hình vai đầu vai thuận và mô hình vai đầu vai nghịch.

• Mô hình vai đầu vai thuận: Mô hình đầu vai thuận cung cấp tín hiệu xu hướng đảo chiều giá từ tăng sang giảm. Mô hình này có cấu tạo bao gồm đỉnh cao nhất gọi là đầu, 2 đỉnh hai bên lần lượt là vai phải và vai trái. Khi mô hình đầu vai thuận được hình thành, các nhà đầu tư cân nhắc vào lệnh sell thì khả năng thu lợi nhuận lớn hơn và hạn chế rủi ro. Ngoài ra, tại đây có thể xảy ra sự đảo chiều mạnh trong trường hợp giá break out khỏi đường viền cổ.
• Mô hình vai đầu vai ngược: Ngược lại với mô hình đầu vai thuận, mô hình đầu vai ngược mang đến tín hiệu xu hướng giá đảo theo chiều từ giảm sang tăng. Ở mô hình này, các đỉnh sẽ lộn ngược xuống dưới. Khi có sự xuất hiện của mô hình đầu vai ngược, nhà đầu tư nên cân nhắc vào lệnh buy để tăng khả năng tạo ra lợi nhuận. 

Hướng dẫn cách giao dịch mô hình vai đầu vai

Khi mô hình vai đầu vai xuất hiện các nhà đầu tư cần nhanh chóng nắm bắt thời cơ, phân tích và tính toán thời điểm vào lệnh hợp lý. Cách giao dịch với mô hình vai đầu vai sẽ trải qua các bước sau đây:

Xác định xu hướng của thị trường

Đầu tiên, nhà đầu tư cần xác định được xu hướng tăng giảm của thị trường. Thông thường, sẽ có 2 cách giao dịch chính với mô hình vai đầu vai như sau:

• Cách 1: Bán khi giá đã giảm đến mức phá vỡ đường viền cổ. Nhà đầu tư sẽ đặt lệnh ở dưới đường viền cổ 1 chút. Điểm cắt lỗ sẽ thường được đặt trên vai phải sau đó chốt lời ở tỷ lệ 1:2 hay 1:1.
• Cách 2: Khi giá thị trường phá vỡ đường viền cổ và đảo chiều thêm 1 lần nữa thì nhà đầu tư nên tiến hành vào lệnh bán. Lệnh sẽ được đặt tại điểm giao giữa retest và đường viền cổ. Sau đó sẽ chốt lời và cắt lỗ như trên. 

Xác định điểm vào lệnh, điểm cắt lỗ và chốt lời

• Điểm cắt lỗ: Được đặt trên đỉnh vai phải trên mô hình đầu vai.
• Điểm chốt lời: Được xác định và đo lường bằng khoảng cách từ đỉnh giữa chạm tới Neckline.

Lưu ý khi giao dịch với mô hình vai đầu vai

Để có thể áp dụng thành công mô hình vai đầu vai, nhà đầu tư cần lưu ý một số điểm sau đây:

• Nhà đầu tư cần xác định rõ xu hướng thị trường trước khi hình thành mô hình vai đầu vai. Thông thường, điểm bắt đầu của mô hình vai đầu vai phải đang ở xu hướng tăng. 
• Nhà đầu tư có thể giao dịch ngay tại đỉnh vai phải tuy nhiên để an toàn thì nên chờ mô hình hoàn thành và giá bứt phá khỏi đường viền cổ.
• Luôn phải đặt lệnh cắt lỗ, chốt lời để hạn chế tối đa rủi ro và đảm bảo nguồn vốn đầu tư.
• Khi có những luồng thông tin ảnh hưởng đến giá thì các tín hiệu do mô hình vai đầu vai cung cấp sẽ không còn đúng nữa.
• Không nên giao dịch mô hình vai đầu vai một cách đơn lẻ mà cần kết hợp với các chỉ số, công cụ phân tích kỹ thuật khác để chắc chắn có sự đảo chiều xảy ra.

Có thể thấy, mô hình vai đầu vai cung cấp những thông tin hữu ích giúp nhà đầu tư có thể dự đoán được các xu hướng giá sắp diễn ra trong tương lai. Từ đó, nhà đầu tư có thể đưa ra các chiến lược giao dịch cổ phiếu tạo ra lợi nhuận cao nhất.