Thoái vốn nhà nước là gì? Nguyên tắc thoái vốn nhà nước

Thoái vốn nhà nước là gì?

Thoái vốn nhà nước hiểu đơn giản là quá trình nhà nước rút vốn đầu tư từ các doanh nghiệp nhà nước thông qua việc thực hiện cổ phần hóa, thu hồi vốn bằng cách bán cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Theo một số quan điểm, thoái hóa vốn nhà nước chính là việc Chính phủ hoặc tổ chức Nhà nước bán, thanh lý hoặc rút vốn đầu tư ra khỏi các công ty con. Từ đó, phân bổ lại nguồn lực hiệu quả hơn trong công việc hoặc dự án do Chính phủ tài trợ. Việc thoái hóa vốn nhà nước cũng góp phần thúc đẩy thị trường chứng khoán tăng trưởng.

Sau khi quá trình thoái vốn nhà nước diễn ra, nguồn vốn thu được sẽ được sử dụng để bổ sung cho nguồn thu ngân sách hoặc tái đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh có nhu cầu cao.

Thoái vốn nhà nước là gì?

Nguyên tắc thoái vốn nhà nước

Căn cứ vào quy định tại khoản 15, Điều 1 Nghị định 32/2018/NĐ-CP quy định về việc chuyển nhượng vốn nhà nước đầu tư tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên như sau:

“a) Việc chuyển nhượng vốn nhà nước phải theo danh mục doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện chuyển nhượng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước và danh mục doanh nghiệp nhà nước thực hiện sắp xếp theo giai đoạn do Thủ tướng Chính phủ ban hành; không phân biệt mức vốn đầu tư, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp có vốn góp của nhà nước lãi, lỗ; việc tổ chức thực hiện chuyển nhượng vốn, lập hồ sơ chuyển nhượng vốn, thực hiện công bố thông tin chuyển nhượng vốn, báo cáo kết quả chuyển nhượng vốn, thủ tục chuyển quyền sở hữu cổ phần và gửi các hồ sơ, báo cáo kết quả chuyển nhượng vốn cho cơ quan quản lý thực hiện theo quy định tại Nghị định này.

Trường hợp cơ quan đại diện chủ sở hữu chuyển nhượng vốn nhà nước tại công ty cổ phần mà điều lệ công ty cổ phần có quy định hạn chế về chuyển nhượng cổ phần theo quy định của Luật doanh nghiệp (đối với trường hợp cổ đông chỉ được chuyển nhượng cổ phần của mình cho tổ chức, cá nhân là cổ đông hiện hữu của công ty) thì việc chuyển nhượng cổ phần để chuyển nhượng vốn của nhà nước thực hiện theo thứ tự các phương thức chuyển nhượng vốn quy định tại Nghị định này đối với cổ đông hiện hữu.

b) Bảo đảm theo nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch, bảo toàn vốn nhà nước đầu tư ở mức cao nhất, hạn chế tối đa tổn thất đầu tư trong chuyển nhượng vốn.”

d) Việc chuyển nhượng vốn nhà nước có liên quan đến quyền sử dụng đất phải tuân thủ quy định của pháp luật về đất đai.

đ) Cơ quan đại diện chủ sở hữu lựa chọn và ký hợp đồng thuê tổ chức có chức năng thẩm định giá xác định giá khởi điểm đối với phần vốn nhà nước chuyển nhượng, thuê tư vấn xây dựng phương án chuyển nhượng vốn theo quy định. Cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định và chịu trách nhiệm trước pháp luật về mức chi phí thuê tổ chức thẩm định giá, tư vấn xây dựng phương án chuyển nhượng vốn và được trừ vào tiền thu từ chuyển nhượng vốn nhà nước.”

Đầu tiên, trước khi thực hiện thủ tục thoái hóa vốn cần phải có phương án được cấp có thẩm quyền tiến hành phê duyệt khi tiến hành thực hiện hoạt động thoái hóa vốn. Đồng thời, quá trình thực hiện thoái hóa vốn nhà nước phải đảm bảo nguyên tắc công bằng, công khai minh bạch.

Trong trường hợp thủ tục thoái vốn nhà nước là tài sản có bất động sản và quyền sử dụng đất thì bên cạnh những quy định liên quan đến luật đất đai thì các công ty cổ phần cần đảm bảo nguyên tắc liên quan đến chủ thể là cơ quan đại diện phải có trách nhiệm với quy định pháp luật trong quá trình thẩm định chi phí và giá tư vấn liên quan đến việc đề xuất phương án chuyển nhượng.

Một số câu hỏi thường gặp

Hãy cùng tham khảo một số câu hỏi thường gặp liên quan đến thoái hóa vốn nhà nước dưới đây:

Đơn vị nào có thẩm quyền quyết định thoái hóa vốn nhà nước?

Có 2 cơ quan có thẩm quyền quyết định thoái hóa vốn nhà nước bao gồm:

• Thủ tướng Chính phủ quyết định danh mục doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện chuyển nhượng trong từng giai đoạn.
• Cơ quan đại diện chủ sở hữu xây dựng lộ trình, quyết định phương án và tổ chức thực hiện chuyển nhượng vốn nhà nước tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo danh mục doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện chuyển nhượng đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Lộ trình thoái hóa vốn như thế nào? 

Theo Người phát ngôn của chính phủ, việc thoái vốn tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nhà nước là theo chủ trương tái cấu trúc doanh nghiệp, có lộ trình và bước đi cụ thể. Theo đó, tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) là đơn vị xây dựng kế hoạch, lộ trình, phương thức thoái vốn cho từng doanh nghiệp cụ thể. 

Khi bị thoái vốn doanh nghiệp cần làm gì? 

Một số hành động thiết thực mà doanh nghiệp có thể thực hiện khi tình trạng thoái hóa vốn diễn ra bao gồm:

• Tiến hành công bố thông tin kịp thời
• Nhanh chóng xác định nguyên nhân khiến doanh nghiệp bị thoái hóa
• Tìm kiếm đối tác mới để hợp tác hiệu quả hơn
• Lập kế hoạch phân phối lại vốn
• Tập trung đẩy mạnh các lĩnh vực phát triển của công ty để ổn định và đảm bảo có kế hoạch trong việc tăng vốn hoặc đầu tư

Trên đây là toàn bộ những thông tin và quy định liên quan tới thoái hóa vốn nhà nước. Tin rằng những chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn giải đáp phần nào những thắc mắc xung quanh vấn đề này.