9 phương thức cho vay tín dụng tại các ngân hàng hiện nay

Cho vay tín dụng là gì?

Cho vay tín dụng được hiểu đơn giản là sự biểu hiện của một mối quan hệ giữa người vay và người cho vay. Trong đó người vay là cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp lớn. Còn người cho vay là ngân hàng hay các công ty, tổ chức tín dụng nào đó.

Đây là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.

Cho vay tín dụng là gì?

9 phương thức cho vay tín dụng tại các ngân hàng

Thông tư 39/2016/TT-NHNN do Ngân hàng Nhà nước ban hành mới đây đã bổ sung thêm nhiều phương thức cho vay mới phù hợp với thực tế, sửa đổi nội hàm của các phương thức cho vay để bảo đảm phân biệt rõ ràng giữa các phương thức.

Cụ thể, 9 phương thức cho vay theo Thông tư 39/2016/TT-NHNN bao gồm:

1. Cho vay từng lần

Mỗi lần cho vay, tổ chức tín dụng (TCTD) và khách hàng thực hiện thủ tục cho vay và ký kết thỏa thuận cho vay.

2. Cho vay hợp vốn

Là việc có từ hai tổ chức tín dụng trở lên cùng thực hiện cho vay đối với khách hàng để thực hiện một phương án, dự án vay vốn.

3. Cho vay lưu vụ

Là việc tổ chức tín dụng thực hiện cho vay đối với khách hàng để nuôi trồng, chăm sóc các cây trồng, vật nuôi có tính chất mùa vụ theo chu kỳ sản xuất liền kề trong năm hoặc các cây lưu gốc, cây công nghiệp có thu hoạch hàng năm. Theo đó, tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận dư nợ gốc của chu kỳ trước tiếp tục được sử dụng cho chu kỳ sản xuất tiếp theo nhưng không vượt quá thời gian của 02 chu kỳ sản xuất liên tiếp.

Đây là phương thức cho vay được Agribank đề xuất đưa vào Quy chế cho vay mới.

Thực ra, cho vay lưu vụ đã được NHNN chấp thuận cho Agribank áp dụng từ nhiều năm trước đây với đối tượng cho vay là các khách hàng hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu vay vốn ngắn hạn để thanh toán các khoản chi phí trồng, chăm sóc các loại cây trồng ngắn ngày có 2 vụ liền kề (ban đầu chủ yếu là cây lúa, sau bổ sung ngô, khoai, sắn, đậu).

Với định hướng khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn, Chính phủ đã ban hành Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015, trong đó thừa nhận và “pháp điển hóa” đối với phương thức cho vay lưu vụ, đồng thời mở rộng đối tượng vay vốn là cá nhân, hộ gia đình để nuôi trồng, chăm sóc các cây trồng, vật nuôi có tính chất mùa vụ theo chu kỳ sản xuất liền kề trong năm hoặc các cây lưu gốc, cây công nghiệp có thu hoạch hàng năm.

Như vậy, từ thực tiễn thí điểm đến lần đầu xuất hiện trong một văn bản quy phạm pháp luật, cho vay lưu vụ đã được mở rộng khá nhiều về đối tượng áp dụng.

Đến Thông tư 39/2016, đối tượng cho vay của phương thức cho vay lưu vụ tiếp tục được mở rộng từ “cá nhân, hộ gia đình” sang “khách hàng”, nghĩa là áp dụng cho cả các pháp nhân được quyền vay vốn tại TCTD (tất nhiên là phải đáp ứng điều kiện về mục đích sử dụng vốn).

Điều này hoàn toàn phù hợp với định hướng của Chính phủ về việc khuyến khích các doanh nghiệp tham gia phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Cho vay tuần hoàn phù hợp với nhu cầu vay ngắn hạn

4. Cho vay theo hạn mức

Tổ chức tín dụng xác định và thỏa thuận với khách hàng một mức dư nợ cho vay tối đa được duy trì trong một khoảng thời gian nhất định. Trong hạn mức cho vay, tổ chức tín dụng thực hiện cho vay từng lần. Một năm ít nhất một lần, tổ chức tín dụng xem xét xác định lại mức dư nợ cho vay tối đa và thời gian duy trì mức dư nợ này.

5. Cho vay theo hạn mức cho vay dự phòng

Tổ chức tín dụng cam kết đảm bảo sẵn sàng cho khách hàng vay vốn trong phạm vi mức cho vay dự phòng đã thỏa thuận. Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận thời hạn hiệu lực của hạn mức cho vay dự phòng nhưng không vượt quá 01 (một) năm.

6. Cho vay theo hạn mức thấu chi trên tài khoản thanh toán

Tổ chức tín dụng chấp thuận cho khách hàng chi vượt số tiền có trên tài khoản thanh toán của khách hàng một mức thấu chi tối đa để thực hiện dịch vụ thanh toán trên tài khoản thanh toán. Mức thấu chi tối đa được duy trì trong một khoảng thời gian tối đa 01 (một) năm.

Xem thêm: Thấu chi tài khoản là gì? Đặc điểm của vay thấu chi.

7. Cho vay quay vòng

Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận áp dụng cho vay đối với nhu cầu vốn có chu kỳ hoạt động kinh doanh không quá 01 (một) tháng, khách hàng được sử dụng dư nợ gốc của chu kỳ hoạt động kinh doanh trước cho chu kỳ kinh doanh tiếp theo nhưng thời hạn cho vay không vượt quá 03 (ba) tháng.

Cho vay quay vòng

8. Cho vay tuần hoàn (rollover)

Cho vay tuần hoàn hay việc tái tục/quay vòng khoản vay được thừa nhận rộng rãi trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, phương thức cho vay này từng được nhiều ngân hàng nước ngoài, chi nhánh ngân hàng nước ngoài áp dụng để tài trợ cho nhu cầu vốn lưu động của các doanh nghiệp tốt và có vòng quay vốn ngắn.

Tuy nhiên, do chưa có quy định cụ thể và lo ngại bị lợi dụng để che giấu nợ quá hạn nên ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã yêu cầu dừng phương thức cho vay tuần hoàn kể từ tháng 9/2014 qua công văn số 7059/NHNN-TTGSNH, sau đó tiếp tục nhắc nhở qua công văn 6960/NHNN-TTGSNH ngày 16/9/2016.

Yêu cầu tạm dừng cho vay tuần hoàn năm 2014 và năm 2016 của NHNN đã vấp phải phản ứng từ nhiều chuyên gia và ngân hàng nước ngoài. Thực tế, đối với các khách hàng sản xuất kinh doanh có vòng quay vốn ngắn, dòng tiền vay ban đầu đã hòa vào dòng vốn lưu động.

Tại một thời điểm, tiền vay ấy có thể đang nằm ở nguyên vật liệu, có thể ở các khoản phải thu, hàng tồn kho... Do đó, dòng tiền về thường rải rác và khó trùng khớp với vòng quay vốn bình quân. Vì vòng quay vốn ngắn nên việc cứ phải vay - trả liên tục làm phiền hà cả ngân hàng lẫn khách hàng.

Thay vì sử dụng một hạn mức cho vay thông thường (mỗi lần giải ngân khách hàng phải chứng minh mục đích sử dụng vốn, khi đến hạn phải trả nợ rồi mới được phục hồi hạn mức), nếu sử dụng hạn mức cho vay tuần hoàn, khách hàng được tái tục/quay vòng khoản vay một cách nhanh chóng, đơn giản.

Trong đề xuất của các ngân hàng nước ngoài đối với NHNN: “Việc tái tục/quay vòng khoản vay không phải do việc suy giảm khả năng tài chính hay chất lượng tín dụng của khách hàng, mà xuất phát từ yêu cầu thực tế hoạt động kinh doanh”.

Với Thông tư 39, lần đầu tiên NHNN đã có những quy định chính thức về cho vay tuần hoàn. Theo đó, TCTD và khách hàng thỏa thuận áp dụng cho vay ngắn hạn đối với khách hàng với điều kiện:

• Đến thời hạn trả nợ, khách hàng có quyền trả nợ hoặc kéo dài thời hạn trả nợ thêm một khoảng thời gian nhất định đối với một phần hoặc toàn bộ số dư nợ gốc của khoản vay.
• Tổng thời hạn vay vốn không vượt quá 12 tháng kể từ ngày giải ngân ban đầu và không vượt quá một chu kỳ hoạt động kinh doanh.
• Tại thời điểm xem xét cho vay, khách hàng không có nợ xấu tại các TCTD.
• Trong quá trình cho vay tuần hoàn, nếu khách hàng có nợ xấu tại các TCTD thì không được thực hiện kéo dài thời hạn trả nợ theo thỏa thuận.

9. Cho vay kết hợp

Các phương thức cho vay khác được kết hợp 8 các phương thức cho vay nêu trên, phù hợp với điều kiện hoạt động kinh doanh của TCTD và đặc điểm của khoản vay.

Như vậy, với các phương thức cho vay mới, Thông tư 39 đã có một bước tiến dài trong việc đảm bảo sự phù hợp giữa các quy định pháp luật với thực tế hoạt động cho vay trên thị trường.

Đồng thời, các phương thức cho vay này cũng đáp ứng những thông lệ quốc tế, đảm bảo lộ trình hội nhập, mở cửa của ngành ngân hàng. Đối với các TCTD và khách hàng vay vốn, ba phương thức cho vay mới chắc chắn sẽ sớm đem đến sự thuận tiện và giảm thiểu chi phí hơn nhiều so với các quy định trước đây.