Tìm hiểu về nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản

Tìm hiểu và nắm rõ về nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản sẽ tránh được rất nhiều rủi ro không đáng có, đặc biệt là trường hợp mất quyền lợi bảo hiểm. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu về nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản hiện nay.

Nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm là gì?

Nguyên tắc thế quyền (Principle of subrogation) còn được gọi là nguyên tắc chuyển quyền đòi bồi thường, được xem là sự mở rộng và hệ quả của nguyên tắc bồi thường. Nguyên tắc này cho phép người tham gia bảo hiểm đòi số tiền từ bên chịu trách nhiệm gây ra tổn thất, cũng có giá trị pháp lý khi cho phép công ty bảo hiểm lấy lại số tiền tương ứng từ người gây ra tổn thất.

Công ty bảo hiểm tài sản sau khi bồi thường, có quyền đại diện cho người tham gia bảo hiểm được khiếu nại người thứ ba (nếu có) bồi thường lại cho mình tổn thất mà người đó gây ra. Người tham gia bảo hiểm có trách nhiệm ủy quyền và cung cấp các chứng từ cần thiết cho công ty bảo hiểm như các biên bản, thư từ, bằng chứng, hóa đơn… để công ty bảo hiểm khiếu nại lại bên thứ ba.

Nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản giúp cho cả người tham gia bảo hiểm và công ty bảo hiểm cùng có lợi. 

Ví dụ: Xe ô tô của người được bảo hiểm bị một người thứ 3 đâm vào thì công ty bảo hiểm sẽ bồi thường cho người được bảo hiểm, sau đó công ty bảo hiểm sẽ thay mặt người được bảo hiểm đòi người thứ 3.

Nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm là gì?

Cơ sở của nguyên tắc thế quyền

Thế quyền là biện pháp mà luật pháp cho phép áp dụng nhằm tránh việc kiếm lời không hợp lý từ việc tham gia bảo hiểm. Theo Điều Bộ 577 Luật Dân sự năm 2005 cũng có quy định về việc chuyển quyền đòi bồi thường.

“Điều 577. Chuyển yêu cầu hoàn trả

1. Trong trường hợp người thứ ba có lỗi mà gây thiệt hại cho bên được bảo hiểm và bên bảo hiểm đã trả tiền bảo hiểm cho bên được bảo hiểm thì bên bảo hiểm có quyền yêu cầu người thứ ba hoàn trả khoản tiền mà mình đã trả. Bên được bảo hiểm có nghĩa vụ phải cung cấp cho bên bảo hiểm mọi tin tức, tài liệu, bằng chứng cần thiết mà mình biết để bên bảo hiểm thực hiện quyền yêu cầu đối với người thứ ba.

2. Trong trường hợp bên được bảo hiểm đã nhận số tiền bồi thường thiệt hại do người thứ ba trả, nhưng vẫn ít hơn số tiền mà bên bảo hiểm phải trả thì bên bảo hiểm chỉ phải trả phần chênh lệch giữa số tiền bảo hiểm và số tiền mà người thứ ba đã trả, trừ trường hợp có thoả thuận khác; nếu bên được bảo hiểm đã nhận tiền bảo hiểm nhưng ít hơn so với thiệt hại do người thứ ba gây ra thì bên được bảo hiểm vẫn có quyền yêu cầu người thứ ba bồi thường phần chênh lệch giữa số tiền bảo hiểm và tiền bồi thường thiệt hại.

Bên bảo hiểm có quyền yêu cầu người thứ ba hoàn trả khoản tiền mà mình đã trả cho bên được bảo hiểm.”

Như vậy, cơ sở của nguyên tắc thế quyền là:

• Số tiền người được bảo hiểm được bồi thường không vượt quá mức tổn thất thực tế của họ.
• Số tiền bồi thường mà công ty bảo hiểm đòi được của bên thứ ba không được vượt quá số tiền đã bồi thường cho người được bảo hiểm.
• Thế quyền có thể được thực hiện trước hoặc sau khi bồi thường tổn thất. Trong trường hợp này, người bảo hiểm được thay mặt người được bảo hiểm để làm việc với các bên liên quan. 
• Để thực hiện được nguyên tắc này, người được bảo hiểm phải cung cấp các biên bản, giấy tờ, chứng từ, thư từ… cần thiết cho người bảo hiểm.

Nếu không yêu cầu người thứ ba phải bồi thường, thì người này không phải chịu trách nhiệm về lỗi và tổn thất do họ gây ra, điều này là không công bằng và có thể dẫn tới nhiều hệ lụy xấu. Quyền đòi bồi thường cần phải được chuyển cho người bảo hiểm.

Để thực hiện quyền chuyển giao bồi thường cần phải có những điều kiện sau:

• Việc xảy ra tổn thất phải là nguyên nhân do lỗi của người thứ ba và người thứ ba phải phát sinh trách nhiệm bồi thường.
• Rủi ro và tổn thất xảy ra phải nằm trong phạm vi sự kiện bảo hiểm được quy định trong hợp đồng.
• Doanh nghiệp bảo hiểm hay công ty bảo hiểm đã thực hiện trả tiền bảo hiểm.

Lưu ý: Nguyên tắc thế quyền không áp dụng cho bảo hiểm con người.

Cơ sở của nguyên tắc thế quyền

Ví dụ về nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản

Ví dụ 1: Khi anh A (người được bảo hiểm) nhận hàng ở cảng (bên thứ 3) phát hiện thấy hàng bị đổ vỡ thiếu hụt. Anh A cần liên hệ với cảng để tiến hành lập biên bản về các tổn thất, sau đó thông báo cho công ty bảo hiểm:

• Tổn thất rõ rệt: Tổn thất có thể nhìn thấy được, việc thông báo tổn thất được thực hiện bằng biên bản dỡ hàng do cảng và người nhận lập. 
• Tổn thất không rõ rệt: Thông báo tổn thất cho người chuyên chở trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày giao hàng hoặc 15 ngày liên tục kể từ ngày giao hàng.

Về mặt nguyên tắc: Số tiền bồi thường mà công ty bảo hiểm đòi được của bên thứ ba không được vượt quá số tiền đã bồi thường cho người được bảo hiểm. Mọi chi phí phát sinh để đòi người thứ 3 thì công ty bảo hiểm phải tự chịu.

Tác dụng của nguyên tắc thế quyền:

• Đối với người được bảo hiểm: Đảm bảo người được bảo hiểm không nhận được bồi thường 2 lần từ 2 phía với cùng một tổn thất.
• Đối với công ty bảo hiểm: Bù đắp lại một phần tài chính mà công ty đã bồi thường.

Ví dụ 2: Ô tô con 5 chỗ được bảo hiểm đúng giá trị, bị xe container đâm gây thiệt hại phải sửa chữa, thay thế như trước lúc xảy ra tai nạn và được công ty bảo hiểm bồi thường với số tiền bảo hiểm 55.000.000 VNĐ. Lỗi được cảnh sát giao thông xác định xe container 70%, xe con 30%. 

Về nguyên tắc thế quyền: Công ty bảo hiểm đã hoàn thành cam kết của mình với người được bảo hiểm là bồi thường đúng giá trị tổn thất. Sau khi đã nhận đủ tiền bồi thường, người được bảo hiểm phải bảo lưu quyền đòi lại phần trách nhiệm của bên thứ ba (ở ví dụ trên là phía xe container) cho công ty bảo hiểm.

Như vậy, do mối quan hệ chặt chẽ giữa thế quyền và bồi thường, một công ty bảo hiểm không được phép thu nhiều hơn số tiền họ đã bồi thường. Người bảo hiểm cũng chỉ được thực hiện thế quyền ở mức độ tương đương với số tiền đã trả hoặc sẽ trả.

Tầm quan trọng của nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản với người tham gia bảo hiểm thực sự là rất lớn. Tìm hiểu và nắm rõ những nguyên tắc bảo hiểm để tuân thủ sẽ tránh được rất nhiều rủi ro không đáng có đặc biệt là trường hợp mất quyền lợi bảo hiểm. 

Giải đáp thắc mắc và tư vấn MIỄN PHÍ!!
Đăng ký ngay