Thị trường chứng khoán là gì? Khi tham gia TTCK cần lưu ý những gì?

Chứng khoán là một lĩnh vực đầu tư sinh lời đầy tiềm năng, hấp dẫn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Chứng khoán không dành cho những “tay mơ” non nớt, bạn cần có những kiến thức Chứng cơ bản khi muốn tham gia. Vậy thực chất thị trường chứng khoán là gì? Bạn cần lưu ý gì khi bước vào thị trường này?

Thị trường chứng khoán (TTCK) là gì?

Chứng khoán bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ,… là mặt hàng đặc biệt, phi vật lý nhưng có giá trị tài chính. Chứng khoán có thể là hình thức bút toán ghi sổ, chứng chỉ hay dữ liệu điện tử.

Thị trường chứng khoán (TTCK) là nơi tập hợp những người mua và người bán chứng khoán, thứ đại diện cho quyền sở hữu của họ đối với một doanh nghiệp.

Hiện nay, thị trường chứng khoán được chia làm 2 loại:

• Thị trường chứng khoán sơ cấp là nơi cổ phiếu lần đầu được Công ty phát hành để thu hút vốn đầu tư. Đây là cách các công ty thu hút vốn trên thị trường chứng khoán. Phần lớn những người mua trên thị trường sơ cấp là các tổ chức lớn hay quỹ đầu tư.
• Thị trường chứng khoán thứ cấp là nơi cổ phiếu được mua đi bán lại sau khi phát hành sơ cấp. Người mua tại thị trường này sẽ giao dịch với các nhà đầu tư khác trên thị trường. Vì vậy thị trường chứng khoán thứ cấp không làm tăng nguồn vốn mà chỉ thay đổi quyền chủ sở hữu cổ phiếu giữa người mua và người bán. Nơi đây phù hợp với các nhà đầu tư cá nhân.

Thị trường chứng khoán là gì?

Vai trò và chức năng của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của đất nước.

Huy động vốn đầu tư hiệu quả cho nền kinh tế

Các nhà đầu tư sử dụng số tiền nhàn rỗi của mình để mua chứng khoán do các công ty phát hành. Số tiền này được doanh nghiệp sử dụng cho mục đích sản xuất, kinh doanh, và từ đó góp phần mở rộng sản xuất xã hội. Nhờ nguồn vốn từ TTCK mà hoạt động của các doanh nghiệp phát triển, có lợi nhuận. Như vậy sẽ góp phần vào sự tăng trưởng chung của nền kinh tế. Thông qua TTCK, Chính phủ và chính quyền các địa phương cũng sẽ huy động được nguồn vốn cho mục đích sử dụng, đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế, phục vụ nhu cầu của xã hội.

Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng

Môi trường đầu tư của TTCK rất lành mạnh, an toàn, đem đến cho bạn nhiều lựa chọn, được bảo vệ bởi pháp luật Việt Nam. Mỗi loại chứng khoán trên thị trường đều có thời hạn, tính chất và độ rủi ro khác nhau nên các nhà đầu tư tùy thuộc vào “khẩu vị” của mình để tìm được loại sản phẩm phù hợp nhất. Nhờ vậy mà TTCK góp phần đáng kể vào tăng mức tiết kiệm quốc gia.

Tạo tính thanh khoản chứng khoán

Các nhà đầu tư trên TTCK có thể chuyển đổi chứng khoán thành tiền mặt hoặc chuyển qua các loại chứng khoán khác. Đây là điểm hấp dẫn các nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường này, cho thấy nhiều yếu tố linh hoạt, an toàn cho nguồn vốn. Khi hoạt động của TTCK càng hiệu quả, năng động thì chứng minh được tính thanh khoản sẽ càng tốt hơn.

Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp

Hoạt động kinh doanh của các Công ty phản ánh khá tổng quan, rõ ràng, chính xác thông qua giá chứng khoán niêm yết. Đây cũng là cơ sở để các nhà đầu tư so sánh, đánh giá hoạt động doanh nghiệp thuận tiện, nhanh chóng. Từ đó tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, kích thức sự thay đổi tích cực của các doanh nghiệp về công nghệ hay cải tiến sản phẩm.

Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô

Các chỉ báo của TTCK phản ánh động thái của nền kinh tế rất nhạy bén, chính xác. Giá chứng khoán tăng đồng nghĩa với việc đầu tư đang được mở rộng, nền kinh tế tăng trưởng. Ngược lại, giá chứng khoán giảm cho thấy nền kinh tế có dấu hiệu tiêu cực.

Vì thế, thông qua kết quả trên TTCK, Chính phủ sẽ có các điều chỉnh và tạo mới chính sách kinh tế vĩ mô. Ngoài ra, Chính phủ cũng có thể mua/bán Trái phiếu Chính phủ thông qua TTCK để tạo ra nguồn thu bù đắp cho thâm hụt ngân sách và quản lý lạm phát.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng có thể sử dụng một số chính sách, biện pháp can thiệp vào TTCK nhằm định hướng đầu tư đảm bảo cho sự phát triển kinh đối của nền kinh tế.

TTCK góp phần ổn định kinh tế vĩ mô

Các chỉ số trên thị trường chứng khoán

Chỉ số chứng khoán là thông tin thể hiện bình quân giá chứng khoán hiện tại so với giá chứng khoán bình quân thời kỳ gốc lựa chọn. So sánh giá trị chỉ số giữa 2 thời điểm khác nhau để thấy được sự biến động giữa 2 thời điểm đó. Nhờ vậy, bạn sẽ đánh giá nhanh các công ty đang làm ăn ra sao, tốt hay tệ, và cả tình hình kinh tế chung. Chỉ số chứng khoán của mỗi quốc gia là khác nhau và gộp lại tạo nên một thị trường giao dịch toàn cầu.

Một số chỉ số chứng khoán của TTCK Việt Nam là:

• VN-Index là chỉ số thể hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh - HOSE. VN-Index so sánh giá trị vốn hoá của toàn bộ thị trường với giá trị vốn hoá thời điểm cơ sở gốc ngày 28/07/2000 - Ngày đầu tiên thị trường đi vào hoạt động.

Ví dụ: Chỉ số VN-Index ngày 15/07/2021 là 1.293,92, tức là Giá trị Thị trường của tất cả cổ phiếu niêm yết và giao dịch tại sàn HOSE đang lớn hơn gần 13 lần giá trị cơ sở (Chỉ số VN-Index thời điểm cơ sở gốc ngày 28/07/2000 là 100 điểm).

• VN30 là chỉ số giá của 30 cổ phiếu Công ty niêm yết trên sàn HOSE có giá trị vốn hoá và thanh khoản hàng đầu, đáp ứng các tiêu chí sàng lọc VN30 chọn thời điểm gốc để so sánh là ngày 02/01/2009.
• HNX-Index là chỉ số thể hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Chỉ số HNX-Index được so sánh giữa tổng giá trị thị trường hiện tại của các cổ phiếu đang niêm yết với thời điểm gốc ngày 14/07/2005.
• HNX30 là chỉ số giá của 30 cổ phiếu Công ty niêm yết trên sàn HNX có giá trị vốn hoá và thanh khoản hàng đầu trên sàn HNX. Chỉ số này được tính toán và so sánh với thời điểm gốc ngày 09/07/2012.
• VNAllShare là chỉ số giá cổ phiếu thành phần của VN100 và VN Small Cap. Chỉ số này chính thức được triển khai vào ngày 24/10/2016 với 1.000 điểm cơ sở. Đây là chỉ số quan trọng tạo nền tảng cho chủ trương hợp nhất Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam. VN AllShare chọn thời điểm gốc để so sánh là ngày 24/01/2014.

Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán không?

Trong thời đại công nghệ số phát triển, đầu tư vào thị trường chứng khoán để sinh lời là lựa chọn của nhiều người. Tuy nhiên, nếu cho rằng đầu tư chứng khoán có nguồn thu nhập thụ động là không chính xác. Mỗi nhà đầu tư khi muốn đầu tư chứng khoán cần có thời gian tìm hiểu kiến thức, quan sát thị trường, học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước,… Nhiều khó khăn, thách thức chứ không hề đơn giản.

Tuy nhiên, nếu so sánh lợi nhuận từ việc đầu tư chứng khoán (lãi trung bình 10 - 12%) nếu biết cách làm hiệu quả và gửi tiết kiệm ngân hàng truyền thống với mức lãi suất 6 - 7% thì có vẻ nhiều người sẽ chọn đầu tư chứng khoán.

Các chuyên gia tài chính đánh giá tham gia đầu tư TTCK khá hiệu quả, khi mới bạn có thể đầu tư ít khoản vài triệu để học hỏi và đúc rút kinh nghiệm, nắm bắt thị trường. Sau đó, tăng dần dần lên. Việc mua vào bán ra trên TTCK khá dễ dàng và không mấy nhiều thời gian, tính thanh khoản cao.

Ngoài ra, các sàn chứng khoán Việt Nam được quản lý chặt chẽ bởi các cơ quan chức năng và các thành viên thị trường. Vậy nên vẫn có nhiều người lựa chọn đầu tư chứng khoán.

Những lưu ý khi tham gia thị trường chứng khoán

• Chuẩn bị kỹ trước khi đầu tư chứng khoán, trau dồi kiến thức ngành, đọc các báo cáo tài chính và cách phân tích tình hình kinh tế vĩ mô, vi mô,…
• Xác định loại hình đầu tư chứng khoán mà bạn muốn hướng đến. Nếu thận trọng và hạn chế rủi ro, bạn có thể cân nhắc về trái phiếu, chứng chỉ quỹ. Ngược lại, với những người ưa mạo hiểm và mong muốn lợi nhuận cao có thể chọn đầu tư cổ phiếu.
• Phân bổ số tiền đầu tư hợp lý.
• Bạn nên tìm một người môi giới chứng khoán nhiều kinh nghiệm, uy tín đồng hành trong thời gian đầu khi tham gia.
• Liên tục cập nhật tin tức thị trường, bám sát xu hướng để có những phân tích và lựa chọn phù hợp.
• Sẵn sàng cắt lỗ khi thấy cần để đảm bảo nguồn vốn, tránh sa đà các giao dịch khi đang hoang mang.

Tóm lại, thông qua bài viết này, bạn đã hiểu được thị trường chứng khoán là gì, những kiến thức liên quan đến thị trường này. Nếu bạn đang quan tâm đến vấn đề đầu tư chứng khoán thì nên tìm hiểu kỹ trước khi bắt đầu.