Kinh doanh cá thể là gì? Đặc điểm của kinh doanh cá thể

Kinh doanh cá thể là một mô hình kinh doanh đơn giản, phổ biến nhất ở Việt Nam. Mô hình kinh doanh này phù hợp với quy mô nhỏ lẻ, độc lập và thường xuyên. Hộ kinh doanh cá thể không phải là doanh nghiệp nên không bị điều chỉnh bởi quy định của doanh nghiệp.

Kinh doanh cá thể là gì?

Kinh doanh cá thể nghĩa là gì 

Kinh doanh cá thể tiếng anh là Business Households.

Khái niệm về hộ kinh doanh cá thể được Chính phủ quy định rất rõ tại Điều 79, Nghị định 01/2021/NĐ-CP Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đủ 18 tuổi đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.

Hiểu một cách đơn giản thì hộ kinh doanh là một loại thương nhân do một cá nhân hoặc một nhóm người hoặc một hộ gia đình làm chủ và chịu trách nhiệm vô hạn.

Xem thêm: Kinh doanh nhượng quyền là gì? Vì sao nên nhượng quyền kinh doanh

Đặc điểm của hộ kinh doanh cá thể

Những đặc điểm cơ bản có kinh doanh cá thể 

Hộ kinh doanh cá thể sẽ có những đặc điểm cơ bản dưới đây.

Do một cá nhân hoặc hộ gia đình làm chủ

• Hộ kinh doanh cá nhân làm chủ: Mọi quyết định trong hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh cá thể đều được quyết định bởi một cá nhân, người đứng tên trong đăng ký kinh doanh (nó tương tự như chủ doanh nghiệp tư nhân).
• Hộ kinh doanh do gia đình làm chủ: Những hoạt động trong kinh doanh sẽ được phân quyền cho các thành viên trong hộ gia đình quyết định thực hiện. Ngoài ra, để thuận tiện trong quá trình gia dịch bên ngoài, hộ kinh doanh này sẽ cử 1 đại điện đủ điều kiện để đứng ra quyết định mọi việc.

Kinh doanh cá thể có quy mô kinh doanh nhỏ

• Một đặc điểm thường thấy trong hộ kinh doanh cá thể đó là số lượng người lao động sẽ rất ít, thường không quá 10 người. Nếu sử dụng quá 10 lao động trở lên thì cần phải đăng ký thành lập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
• Địa điểm kinh doanh cá thể thường nằm ở một điểm cố định khi đăng ký kinh doanh. Địa điểm kinh doanh có thể là nơi tạm trú của họ hoặc địa điểm thường xuyên kinh doanh nhất.
• Nếu như hộ kinh doanh muốn kinh doanh lưu động ngoài địa điểm đã đăng ký kinh doanh trước đó thì phải có thông báo đến cơ quan thuế để họ biết.
• Hộ kinh doanh sẽ không được phép xuất khẩu hay nhập khẩu bất kỳ mặt hàng nào trên thị trường.
• Không có con dấu riêng.

Chịu trách nhiệm tài sản vô hạn

• Bản chất của trách nhiệm vô hạn trong hộ kinh doanh cá thể được quy định như sau: Nếu tài sản kinh doanh không đủ để trả nợ thì hộ kinh doanh phải lấy cả tài sản không đầu tư vào hộ kinh doanh để trả nợ. Thời điểm để trả nợ là thời điểm hộ kinh doanh phải thanh toán các khoản nợ đến hạn cho chủ nợ.
• Cách thức thanh toán nợ của hộ kinh doanh chỉ có thể thực hiện đó là đòi và thanh toán nợ theo trình tự giải quyết nợ trong vụ án dân sự mà không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật phá sản như doanh nghiệp tư nhân.
• Tuy nhiên, khác với doanh nghiệp tư nhân, trách nhiệm vô hạn của hộ kinh doanh có sự phân tán rủi ro cho nhiều thành viên trong trường hợp hộ kinh doanh do một nhóm người hoặc hộ gia đình làm chủ.
• Nếu hộ kinh doanh do một nhóm người làm chủ thì tất cả các thành viên phải liên đới chịu trách nhiệm vô hạn về mọi khoản nợ của hộ kinh doanh.
• Nếu hộ kinh doanh do một hộ gia đình làm chủ thì tất cả các thành viên trong hộ gia đình phải liên đới chịu trách nhiệm. Khi tài sản chung của hộ gia đình không đủ để trả nợ thỉ các thành viên của hộ gia đình phải lấy cả tài sản riêng để trả nợ và phải trả cho các thành viên khác của hộ gia đình (trách nhiệm liên đới).

Không có tư cách pháp nhân

Theo quy định của Bộ Luật dân sự thì để được công nhận là pháp nhân, thì phải thỏa mãn những điều kiện sau:

• Được thành lập hợp pháp;
• Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ;
• Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và phải chịu trách nhiệm bằng tài sản đó;
• Nhân danh mình tham gia vào các quan hệ pháp luật đó một cách độc lập.

Xét những đặc điểm trên thì thấy rằng, hộ kinh doanh không thỏa mãn những điều kiện trên theo quy định, chính vì thế hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân.

Lợi ích và hạn chế của hộ kinh doanh cá thể

Lợi ích và hạn chế của kinh doanh cá thể 

Dưới đây là một số lợi ích cũng như hạn chế khi đăng ký hộ kinh doanh cá thể so với doanh nghiệp tư nhân.

Lợi ích

• Thủ tuc dang ky kinh doanh hộ cá thể đơn giản, không rườm rà;
• Không phải thực hiện kê khai thuế hằng tháng như doanh nghiệp;
• Có chế độ chứng từ sổ sách kế toán đơn giản;
• Có quy mô nhỏ gọn, phù hợp đối với những cá nhân muốn kinh doanh nhỏ lẻ;
• Hộ kinh doanh được áp dụng chế độ thuế khoán;
• Hiện nay hộ kinh doanh được sử dụng lao động không giới hạn về số lượng.

Hạn chế

• Chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình nếu như phát sinh nghĩa vụ trả nợ;
• Không có tư cách pháp nhân nên cũng không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện hay địa điểm kinh doanh khác, không có con dấu riêng, không được thực hiện một số quyền như doanh nghiệp thực hiện, giao dịch;
• Hộ kinh doanh sẽ không được hoàn thuế, không xuất được hóa đơn giá trị gia tăng do không được khai thuế, tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ;
• Khó tạo lòng tin nơi khách hàng như doanh nghiệp vì quy mô kinh doanh nhỏ, không có khả năng duy trì sức ảnh hưởng.

So sánh hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân

Giống nhau:

• Đều phải có đăng ký kinh doanh mới được pháp luật công nhận và cho phép hoạt động.
• Cả hai đều sử dụng tài sản để chịu trách nhiệm vô hạn
• Mô hình quản lý đơn giản giữa hai hình thức kinh doanh

Khác nhau:

Quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh

Quyền của hộ kinh doanh

• Hộ kinh doanh tự do kinh doanh trong những ngành được pháp luật cho phép, chủ động lựa chọn ngành nghề và địa một địa điểm kinh doanh cụ thể.
• Thành viên hộ kinh doanh được quyền góp vốn và mua cổ phần trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.
• Có thể tuyển hoặc thuê lao động theo nhu cầu sử dụng, nhưng không được vượt quá số lượng theo quy định.
• Chủ động ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh để nâng cao hiệu quả.
• Khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo.
• Chủ hộ kinh doanh có quyền tạm ngừng hoạt động kinh doanh, chấm dứt hoạt động kinh doanh.

 Nghĩa vụ của hộ kinh doanh

• Không được kinh doanh những ngành nghề bị cấm theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp hộ kinh doanh cố tình kinh doanh những ngành, nghề bị cấm thì cơ quan đăng ký cấp huyện sẽ tiến hành thu hồi giấy phép chứng nhận hộ kinh doanh.
• Kê khai và đóng thuế đầy đủ theo quy định của pháp luật.
• Đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động theo luật về lao động.
• Đảm bảo và chịu trách nhiệm về hàng hóa, dịch vụ theo tiêu chuẩn do pháp luật quy định hoặc đã đăng ký.
• Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về đăng ký hộ kinh doanh, đăng ký thai đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh, công khai các thông tin và hoạt động kinh doanh.
• Tuân thủ quy định của pháp luật về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bình đẳng giới, bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo vệ di tích lịch sử - văn hoá và danh lam thắng cảnh.
• Thực hiện nghĩa vụ về đạo đức kinh doanh để bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng và người tiêu dùng.

Hộ kinh doanh có chuyển sang doanh nghiệp tư nhân được không?

Nếu như trước kia pháp luật quy định hộ kinh doanh cá thể không được phép chuyển đổi sang doanh nghiệp. Nếu muốn chuyển đổi buộc hộ cá thể phải thông báo giải thể và đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân.

Tuy nhiên, hiện nay theo quy định mới tại Điều 27 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định về chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Việc đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh được thực hiện tại Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp dự định đặt trụ sở chính.

• Hồ sơ chuyển đổi bao gồm:
• Bản chính Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh
• Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký thuế
• Các giấy tờ theo quy định tương ứng với từng loại hình doanh nghiệp,
• Văn bản của Cơ quan đăng ký đầu tư chấp thuận về việc góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. (Trường hợp doanh nghiệp được chuyển đổi từ hộ kinh doanh có nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tham gia góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp thuộc trường hợp phải thực hiện thủ tục đăng ký góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp theo quy định của Luật Đầu tư).

Trên đây là những thông tin về kinh doanh cá thể nghĩa là gì? Mong rằng qua đây bạn đã hiểu hơn về khái niệm cũng như sự khác biệt giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân.