Đô thị vệ tinh là gì? Đô thị vệ tinh tại Việt Nam

Đô thị vệ tinh là gì?

Đô thị vệ tinh (Satellite urban) là những đô thị được xây dựng và hình thành bên cạnh những đô thị trung tâm, thường có khoảng cách nhất định với đô thị trung tâm và có quy mô nhỏ hơn so với đô thị trung tâm. Trong một số trường hợp, đô thị vệ tinh có thể coi là các thị trấn, thị xã hoặc thành phố nhỏ nằm gần đô thị lớn.

Về đặc điểm, đô thị vệ tinh có chức năng hỗ trợ cho đô thị trung tâm. Về mặt vị trí địa lý, đô thị vệ tinh nằm cạnh đô thị trung tâm, kết nối với nhau bởi hệ thống giao thông công cộng quy mô lớn.

Mô hình minh họa về đô thị vệ tinh

Các loại đô thị vệ tinh phổ biến

Hiện nay có nhiều tiêu chí để phân loại đô thị vệ tinh.

* Dựa vào vị trí của đô thị: có thể chia thành đô thị vệ tinh vòng trong và đô thị vệ tinh vòng ngoài, trong đó:

- Đô thị vệ tinh vòng trong: Đô thị vệ tinh này vẫn thuộc địa bàn nơi có đô thị trung tâm, tuy nhiên không đồng nhất với đô thị trung tâm. Quy hoạch của đô thị vòng trong sẽ được thực hiện trong tương lai. 

Ví dụ: Thành phố Thủ Đức đang ngày càng thể hiện rõ vai trò, tính chất của một đô thị vệ tinh vòng trong, với đô thị trung tâm là Thành phố Hồ Chí Minh.

- Đô thị vệ tinh vòng ngoài: Đô thị vệ tinh thuộc khu vực ở các tỉnh lân cận đô thị trung tâm, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn của một đô thị vệ tinh.

Ví dụ: Đối với đô thị trung tâm là Thành phố Hồ Chí Minh thì một số đô thị vệ tinh vòng ngoài có thể kể đến là Long An, Đồng Nai hay Bình Dương.

* Dựa vào mối liên hệ với đô thị trung tâm

- Đô thị vệ tinh hoàn toàn phụ thuộc: Đây là loại đô thị vệ tinh thuộc quyền quản lý của đô thị trung tâm. Toàn bộ các hoạt động, định hướng về quy hoạch đô thị hay các điều chỉnh về đô thị đều hướng đến đô thị trung tâm và thực hiện theo yêu cầu của thành phố trung tâm. Các loại đô thị này thường nằm trong cùng một tỉnh/thành phố với đô thị trung tâm.

- Đô thị vệ tinh theo mô hình bán phụ thuộc: Mô hình vệ tinh này không hoàn toàn độc lập, một số vấn đề về hành chính vẫn chịu sự kiểm soát của đô thị trung tâm. Tuy nhiên đô thị này vẫn có chính quyền riêng, sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình đưa ra các định hướng phát triển phù hợp cho đô thị. Hoàn toàn có thể yên tâm bởi nhiệm vụ và quyền hạn đã được phân chia rõ ràng, không có sự chồng chéo hay xâm phạm trong quá trình điều hành và quản lý giữa đô thị vệ tinh và đô thị trung tâm.

- Đô thị vệ tinh theo mô hình độc lập hoàn toàn: Loại đô thị này có sự độc lập, rõ ràng cả về tài chính, kế hoạch phát triển hay quản lý hành chính trong khu vực. Tính chất vệ tinh được thể hiện trong quy hoạch tổng thể, tuy hoạt động độc lập nhưng đô thị vệ tinh vẫn phải đáp ứng được yêu cầu và chức năng hỗ trợ cho đô thị trung tâm.

Chức năng của đô thị vệ tinh

Chức năng quan trọng nhất của đô thị vệ tinh đó là hỗ trợ, giải quyết các áp lực cho đô thị trung tâm hay các thành phố lớn như về dân số, nhu cầu về nhà ở, các vấn đề về môi trường... Điều này vừa tránh được tình trạng quá tải vừa nâng tỷ lệ đô thị hóa đồng đều hơn.

Ngoài chức năng hỗ trợ cho các đô thị trung tâm, đô thị vệ tinh còn có một số chức năng cơ bản như:

• Đô thị có chức năng công nghiệp: Là đô thị tập trung nhiều nhà máy, xí nghiệp…, góp phần giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động, họ không còn phải di chuyển hay đến các đô thị khác để tìm kiếm cơ hội việc làm nữa.
• Đô thị để sống: Mục đích chính để giải quyết vấn đề về nhà ở, cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
• Đô thị có chức năng phát triển các ngành nghiên cứu khoa học, văn hóa giáo dục: Để cao các hoạt động nghiên cứu, phát triển và cải thiện năng suất, chất lượng lao động trong tương lai. 

Tình hình phát triển đô thị vệ tinh

Đô thị vệ tinh là một trong những hình thức đô thị ngày càng phổ biến trên thế giới và ở cả Việt Nam.

Xu hướng phát triển của thế giới

Đô thị vệ tinh ra đời vào cuối những năm 1890 tại Anh, dần dần lan rộng ra nhiều quốc gia tại châu Âu và châu Mỹ, sau đó là rộng khắp trên thế giới. Mô hình đô thị vệ tinh ban đầu chỉ là dừng ở việc hỗ trợ đô thị trung tâm nhưng ngày càng phát triển theo nhiều mô hình.

Ngày nay, đô thị vệ tinh phát triển theo khuynh hướng phân tán, đa cực, đa trung tâm. Các đô thị vệ tinh không chỉ hỗ trợ cho sự phát triển của trung tâm thành phố mà còn liên kết với nhau tạo thành mạng lưới vững chức.

Tập trung xây dựng và phát triển hệ thống đô thị vệ tinh đang ngày càng trở thành xu thế chung của nhiều thành phố lớn trên thế giới như New York, Washington, Vancouver, Paris, Rotterdam, Saint Petersburg, Matxcova, Bombay, Tokyo, Nagoya, Seoul, Bắc Kinh…

Đô thị vệ tinh đang trở thành xu hướng tại nhiều nước trên thế giới

Tình hình phát triển đô thị vệ tinh tại Việt Nam

Không nằm ngoài xu thế phát triển của thế giới, Việt Nam cũng đã và đang triển khai nhiều dự án đô thị vệ tinh tại các đô thị trọng điểm như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Khánh Hòa…

Trong đó, nổi bật nhất là các đô thị vệ tinh ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể:

- Tại Hà Nội có 5 khu đô thị vệ tinh là:

• Khu đô thị vệ tinh Hòa Lạc (hiện chỉ mới phát triển khu công nghệ cao Hòa Lạc)
• Khu đô thị vệ tinh Sơn Tây
• Khu đô thị vệ tinh Xuân Mai
• Khu đô thị vệ tinh Phú Xuyên
• Khu đô thị vệ tinh Sóc Sơn

- Tại Thành phố Hồ Chí Minh có:

• Khu đô thị vệ tinh tại phía Bắc thành phố Hồ Chí Minh
• Khu đô thị vệ tinh tại phía Đông thành phố Hồ Chí Minh
• Khu đô thị vệ tinh tại phía Nam thành phố Hồ Chí Minh
• Khu đô thị vệ tinh tại phía Tây thành phố Hồ Chí Minh

Mô hình đô thị vệ tinh tại Hà Nội và cả thành phố Hồ Chí Minh đều là mô hình đô thị vệ tinh đơn cực, lấy một đơn vị làm trung tâm và tập trung về đó.

Làm thế nào để phát triển đô thị vệ tinh bền vững?

Đô thị vệ tinh là giải pháp hữu hiệu cho việc phát triển và đẩy nhanh quá trình đô thị hóa. Tuy nhiên để phát huy tối đa vai trò, chức năng của đô thị cần tiến hành xây dựng và định hướng phát triển theo hướng bền vững. Theo nhận định của nhiều chuyên gia, một số giải pháp để phát triển đô thị vệ tinh theo hướng bền vững có thể kể đến:

• Cần xác định tầm nhìn chiến lược lâu dài, đặc biệt là trong tái cấu trúc mô hình tăng trưởng kinh tế, quy hoạch tổ chức không gian.
• Khai thác tích cực các lợi thế về vị trí, vai trò, các điều kiện tự nhiên, hạ tầng kinh tế, xã hội…
• Đối với kiến trúc cảnh quan, đề cao các yếu tố đặc thù về tính hiện đại nhưng không quên chú trọng và kết hợp hài hóa yếu tố văn hóa dân tộc và lịch sử, kiến trúc truyền thống…
• Hoàn thiện, phát triển đô thị theo hướng thông minh và sáng tạo.
• Tăng cường việc liên kết quản lý trong nội bộ và các vùng, tỉnh lân cận.

Có nên đầu tư vào đô thị vệ tinh không?

Đô thị vệ tinh ngày càng phát triển được đánh giá là đem đến nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản. Tuy nhiên để đưa ra quyết định có nên đầu tư vào đô thị vệ tinh không cần cân nhắc đến nhiều yếu tố.

Ưu điểm khi đầu tư

Đô thị vệ tinh được đánh giá là cơ hội cho nhiều nhà đầu tư nếu biết tận dụng thời cơ, những ưu điểm khi đầu tư vào đô thị vệ tinh có thể kể đến:

• Các dự án đô thị vệ tinh thường được quy hoạch bài bản, tiện ích và có thể đáp ứng gần như mọi nhu cầu của con người. Bởi vậy việc đầu tư vào đây sẽ không lo thiếu nguồn khách hàng tiềm năng.
• Các dự án đầu tư gần gũi và chú trọng đến môi trường xung quanh, thân thiện với con người.
• Giao thông giữa các đô thị vệ tinh được chú trọng, xây dựng kỹ càng nên chủ đầu tư không cần phải lo lắng về vấn đề di chuyển đến các khu vực trung tâm.
• Hiện tại chi phí đầu tư vào khu đô thị vệ tinh không quá cao nhưng về lâu dài thì cơ hội thu lợi từ đây là vô cùng lớn.

Nhược điểm khi đầu tư

Bên cạnh các ưu điểm, chủ đầu tư cũng cần quan tâm đến một số nhược điểm như:

• Thời gian hoàn thành tương đối dài, rất lâu mới có thể hoàn thiện hết cơ sở hạn tầng nên nhà đầu tư cần tính toán để lựa chọn dự án cho phù hợp.
• Vị trí của các dự án đô thị vệ tinh thường ở xa trung tâm thành phố.
• Dù chi phí đầu tư ban đầu có thể thấp nhưng với thời gian hoàn thiện lâu nên chỉ thích hợp với việc đầu tư dài hạn.
• Cần xác định chiến lược đầu tư dài hạn, kỹ càng để tránh gặp phải các “dự án ma”...

Như vậy để quyết định có đầu tư vào khu đô thị vệ tinh hay không, nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ càng các ưu, nhược điểm của dự án và lựa chọn cho phù hợp với điều kiện kinh tế, cũng như nhu cầu của mình.

Hình ảnh về một số khu đô thị vệ tinh tại Việt Nam

Dưới đây là hình ảnh của một số khu đô thị vệ tinh tại Việt Nam.

Mô hình đô thị vệ tinh ở Hà Nội

Hình ảnh minh họa khu đô thị vệ tinh Hòa Lạc tại Hà Nội

Bản đồ các khu đô thị vệ tinh ở Thành phố Hồ Chí Minh

Hình ảnh một khu đô thị vệ tinh tại thành phố Đà Nẵng

Đô thị vệ tinh đang ngày càng được mở rộng và phát triển tại Việt Nam, đây sẽ là xu hướng phát triển mới trong tương lai. Hy vọng những thông tin trong bài viết giúp bạn có thêm nhiều kiến thức trong lĩnh vực đầu tư bất động sản.