Tội phạm cổ cồn trắng là gì? Hành vi của tội phạm cổ cồn trắng

Tội phạm cổ cồn trắng là gì?

Tội phạm cổ cồn trắng (White-Collar Crime) được hiểu là tội phạm không sử dụng bạo lực nhưng thực hiện các hành vi gian dối, che dấu để lấy hoặc tránh mất tiền, tài sản để đạt được những lợi ích tài chính. Gian lận chứng khoán, biển thủ, gian lận doanh nghiệp và rửa tiền là những tội danh cổ cồn trắng. 

Các cơ quan chủ chốt điều tra tội phạm cổ cồn trắng bao gồm Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán quốc gia (NASD), Cục Điều tra Liên bang (FBI).

Tội phạm cổ cồn trắng là gì?

Ví dụ: Một nhân viên ngân hàng A cùng khách hàng lập hồ sơ vay vốn tại ngân hàng với số tiền là 100 tỷ đồng. Nhân viên ngân hàng cùng khách hàng đã tiến hành làm giả sổ đỏ để làm tài sản đảm bảo thế chấp cho khoản vay tại Ngân hàng A. Đến hạn thanh toán khách hàng không có khả năng trả nợ, sổ đỏ được sử dụng làm tài sản thế chấp là sổ đỏ giá không có khả năng phát mại thu hồi nợ. Ngân hàng đứng trước nguy cơ mất vốn. Hành động làm giả hồ sơ vay vốn của nhân viên ngân hàng và khách hàng được xem là hành vi tội phạm cổ cồn trắng.

Hành vi phạm tội của tội phạm cổ cồn trắng

Theo các tổ chức chuyên điều tra về các tội phạm kinh tế, hành vi phạm tội của tội phạm cổ cồn trắng bao gồm:

Lừa đảo công ty

Nhiều ý kiến cho rằng tội phạm cổ cồn trắng chỉ xem xét các hành vi phạm tội được thực hiện bởi một cá nhân để mang lại lợi ích cho chính họ. Tuy nhiên, theo FBI những tội ác này bao gồm gian lận quy mô lớn được thực hiện bởi nhiều người trong một tổ chức chính phủ hoặc doanh nghiệp. Các cuộc điều tra lừa đảo công ty chủ yếu tập trung vào:

Làm sai lệch thông tin tài chính

Phần lớn các trường hợp lừa đảo công ty liên quan đến các kế hoạch kế toán, báo cáo tài chính được tạo ra để đánh lừa nhà đầu tư. Kiểm toán viên và nhà phân tích về tình trạng tài chính thực sự của một công ty hoặc doanh nghiệp bằng cách thao túng dữ liệu tài chính, giá cổ phiếu hoặc các phép đo khác để thổi phồng kết quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp khiến cho nhà đầu tư tin rằng hiệu quả tài chính của doanh nghiệp trông có vẻ tốt hơn thực tế.

Tự trục lợi

Hành vi tự trục lợi xảy ra khi người được ủy thác hành động vì lợi ích tốt nhất của họ thay vì lợi ích tốt nhất của khách hàng. Những xung đột lợi ích, hành động bất hợp pháp này có thể dẫn đến kiện tụng, hình phạt và chấm dứt việc làm đối với những người vi phạm.

Tự trục lợi bao gồm các giao dịch tiền tệ, khi nhà môi giới tham gia giao dịch với sự biết trước về một giao dịch không được công khai sẽ ảnh hưởng đến giá của tài sản, tác động tới lợi nhuận tài chính của nhà môi giới. Nó cũng xảy ra khi một nhà môi giới hoặc nhà phân tích mua hoặc bán cổ phiếu cho tài khoản của họ trước khi khuyến nghị mua hoặc bán của công ty họ cho khách hàng của họ. 

Điển hình là các giao dịch nội gián xảy ra khi các cá nhân hành động hoặc tiết lộ cho người khác thông tin chưa được công khai và có khả năng làm ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và định giá công ty một khi nó được biết đến. Giao dịch nội gián mang lại lợi ích không công bằng cho các cá nhân để thu lợi.

Tội phạm cổ cồn trắng gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp

Rửa tiền

Hành vi phạm tội của tội phạm cổ cồn trắng không thể không nhắc đến rửa tiền. Đây được hiểu là quá trình lấy tiền mặt kiếm được từ các hoạt động bất hợp pháp, chẳng hạn như buôn bán ma túy và tìm cách hợp pháp hóa chúng như một nguồn thu nhập từ một hoạt động kinh doanh. Số tiền này được coi là “bẩn” và mục đích của quá trình “rửa” tiền là làm nó trông có vẻ “sạch”. Các tội phạm cổ cồn trắng thường lọc tiền từ các tội phạm như buôn bán người, ma túy, tham nhũng và khủng bố theo các bước như sau:

• Vị trí là mục nhập ban đầu của tiền thu được của tội phạm vào hệ thống tài chính
• Phân lớp tách biệt tiền thu được của tội phạm khỏi nguồn thu bất hợp pháp của chúng và tạo ra một dấu vết kiểm toán phức tạp có chủ ý thông qua một loạt các giao dịch tài chính.
• Số tiền thu được sẽ được trả lại cho tội phạm sau khi “rửa” từ những gì được ho là nguồn hợp pháp.

Ví dụ: Hoạt động kinh doanh dựa trên tiền mặt, chẳng hạn như nhà hàng thuộc sở hữu của một tổ chức tội phạm là một công cụ phổ biến để rửa tiền bất hợp pháp. Các khoản thu tiền mặt hàng ngày có thể bị thổi phồng để đưa tiền mặt bất hợp pháp qua nhà hàng và vào ngân hàng để phân phối cho các chủ sở hữu.

Gian lận chứng khoán và hàng hóa

Thủ phạm gian lận chứng khoán có thể là một cá nhân, chẳng hạn như một nhà môi giới chứng khoán hoặc một tổ chức chẳng hạn như công ty môi giới, tập đoàn hoặc ngân hàng đầu tư bao gồm các tội danh như:

• Gian lận đầu tư có lợi suất cao liên quan đến những lời hứa về tỷ suất sinh lợi cao cùng với những tuyên bố về ít hoặc không có rủi ro trong các khoản đầu tư như hàng hóa, chứng khoán và bất động sản.
• Các kế hoạch ứng trước phí liên quan đến việc những kẻ lừa đảo thuyết phục mục tiêu của họ để ứng trước một số tiền nhỏ với lời hứa mang lại lợi nhuận lớn hơn.
• Các kế hoạch tham ô của nhà môi giới liên quan đến hành động bất hợp pháp và trái phép của các nhà môi giới để ăn cắp trực tiếp từ khách hàng của họ, thường là với vô số tài liệu giả.
• Các kế hoạch “bơm và bán phá giá” làm tăng giả tạo giá của các cổ phiếu có khối lượng thấp hơn trên các thị trường bán dự do. 
• Giao dịch trễ ngày là hành vi bất hợp pháp ghi lại giao dịch được thực hiện sa nhiều giờ như đã xảy ra trước khi quỹ tương hỗ tính toán giá trị tài sản ròng hàng ngày của nó. Giao dịch muộn có thể làm loãng giá trị cổ phiếu của quỹ tương hỗ và gây hại cho các nhà đầu tư dài hạn.

Trộm cắp sở hữu trí tuệ/vi phạm bản quyền

Trộm cắp tài sản trí tuệ liên quan đến việc cướp đi ý tưởng, phát minh và cách thể hiện sáng tạo của mọi người hoặc công ty được gọi là tài sản trí tuệ. Điều này có thể bao gồm tất cả từ bí mật thương mại đến các sản phẩm độc quyền cho đến phim ảnh, âm nhạc và phần mềm.

Có thể thấy, khác với xu thế tội phạm cũ, ngày nay tội phạm cổ cồn trắng đang phát triển trong điều kiện hoàn toàn khác, đó là văn minh, giàu có và tri thức cao. Việc thiết lập một cơ chế phòng chống tội phạm cổ cồn trắng có hiệu quả trong thời đại ngày nay là một trong những nhiệm vụ cấp thiết hàng đầu mang tính chiến lược với các quốc gia trên thế giới.