Gợi ý những điều cần biết để đầu tư chứng khoán phái sinh hiệu quả

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh được xem là công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở. Thị trường chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và nghĩa vụ giữa các bên tham gia với việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với mức giá đã được thỏa thuận từ trước tại một thời điểm nhất định trong tương lai.

Loại tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh đa dạng, bao gồm cả các nông sản, kim loại cho đến các loại hình cổ phiếu hay trái phiếu …

Đọc thêm: Đầu tư chứng khoán phái sinh cần chú ý những điều gì?

Phân loại chứng khoán phái sinh

Trên thị trường hiện nay, chứng khoán phái sinh bao gồm 4 loại chính, cụ thể là:

• Hợp đồng kỳ hạn
• Hợp đồng tương lai
• Hợp đồng quyền chọn
• Hợp đồng hoán đổi

Hiện nay, sản phẩm phái sinh được đưa vào giao dịch đầu tiên là hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30-Index, ký hiệu là VN30. Bên cạnh đó, hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ là sẩn phẩm chứng khoán phái sinh kế tiếp xuất hiện trên thị trường.

Xem thêm: Bạn biết gì về Hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ

VN30-Index là tài sản cơ sở cho chứng khoán phái sinh hợp đồng tương lai tại Việt Nam

Gợi ý những điều cần nắm trước khi đầu tư chứng khoán phái sinh

Mở tài khoản chứng khoán phái sinh

Theo Nghị định 42/NĐ-CP và Thông tư hướng dẫn 11/2016/TT-BTC về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh thì nhà đầu tư có quyền mở nhiều tài khoản chứng khoán phái sinh tại nhiều công ty chứng khoán nhưng mỗi công ty chỉ được phép mở 1 tài khoản.

Tính đến thời điểm hiện tại, nhiều công ty uy tín có thể tham khảo để bạn mở tài khoản chứng khoán phái sinh như HSC, MBS, SSI, VNDirect, VPS hay BSC ... 

Đăng ký ngay

Xem thêm: Có bao nhiêu Công ty chứng khoán được phép kinh doanh chứng khoán phái sinh

Thời gian giao dịch thị trường phái sinh

Giống với thị trường cổ phiếu cơ sở thì thị trường chứng khoán phái sinh gồm có 3 phiên Phiên giao dịch khớp lệnh định kỳ mở cửa (ATO), phiên khớp lệnh liên tục và phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa (ATC). Tuy nhiên, thời gian thị trường chứng khoán phái sinh sẽ mở cửa sớm hơn thị trường cổ phiếu cơ sở 15 phút.

Thời gian của thị trường phái sinh cụ thể như sau:

Lưu ý:

Tại phiên khớp lệnh kỳ mở cửa, 2 loại lệnh được sử dụng là ATO và LO còn phiên khớp lệnh kỳ đóng cửa gồm ATC và LO. Hai phiên này, nhà đầu tư sẽ không được hủy lệnh.

Đối với phiên khớp lệnh liên tục, các loại lệnh được sử dụng gồm LO, MAK, MOK và MTL đồng thời được phép sửa hoặc hủy lệnh.

Khác với thị trường chứng khoán cơ sở, bạn có thể đặt lệnh và khớp lệnh liên tục trong phiên theo phương thức thanh toán (T+0).

Xem thêm: Các loại lệnh trong mua bán chứng khoán nhà đầu tư nên biết

Lưu ý khi giao dịch chứng khoán phái sinh

Nộp tiền ký quỹ

Sau khi mở tài khoản chứng khoán phái sinh thì bạn cần nộp tiền ký quỹ ban đầu. Tùy vào quy định công ty chứng khoán khác nhau sẽ quy định số tiền ký quỹ khác nhau.

Khoản ký quỹ này sẽ bao gồm mức ký quỹ ban đầu (IM - Initial Margin), mức ký quỹ duy trì (MM - Maintenance Margin) và ký quỹ bổ sung.

Trong đó, mức ký quỹ ban đầu là số tiền yêu cầu ký quỹ đối với vị thế nắm giữ. Xác định bởi công thức:

Trong đó, Tỷ lệ ký quỹ ban đầu xác định bằng % và quy định theo từng thời kỳ. Số nhân hợp đồng sẽ là 100.000 vnđ cho sản phẩm Hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Giá TT cuối ngày do Trung tâm bù trừ xác định.

Mức ký quỹ duy trì là số tiền ký quỹ cần phải duy trì tối thiểu đối với vị thế nắm giữ, được xác định theo tỷ lệ % * IM. Trong đó, tỷ lệ % này sẽ tùy thuộc vào từng quy định của công ty chứng khoán. Trong trường hợp số dư ký quỹ thấp hơn mức này, bạn sẽ nhận thông báo Margin Call để bổ sung tiền để đưa về mức ký quỹ ban đầu.

Mức ký quỹ bổ sung là điều khoản yêu cầu bạn phải bổ sung tiền hoặc đóng bớt vị thế.

Xem ngay: Tham gia chứng khoán phái sinh cần lưu ý những điều gì?

Nhân viên sẽ gọi để yêu cầu nộp thêm tiền ký quỹ nếu ít hơn quy định

Thực hiện giao dịch

Sau khi hoàn tất ký quỹ, bạn có thể tham gia giao dịch trên thị trường phái sinh bằng cách đặt lệnh giao dịch trong thời gian giao dịch hàng ngày. Lệnh đặt phải đảm bảo quy định về biên độ, giới hạn lệnh, giới hạn vị thế và khả năng giao dịch còn lại của tài khoản.

Tính toán lãi lỗ

Vào cuối mỗi ngày dựa vào kết quả giao dịch mà Trung tâm lưu ký sẽ tính toán giá trị thanh toán bù trừ. Lúc này tài khoản của bạn sẽ được hạch toán lãi hoặc lỗ. Cụ thể trong phiên, nếu bạn đặt theo vị thế Long thì sẽ có lời khi điểm số hợp đồng tương lai chỉ số tăng lên và sẽ có lời khi điểm số giảm nếu ở vị thế Short.

Vì giao dịch theo phương thức T+0 và có thể giao dịch 2 chiều nên bạn có thể tùy thuộc tình hình thị trường mà chọn cho mình vị thế phù hợp.

Ngoài ra, nếu nắm giữ vị thế đến khi đáo hạn, bạn sẽ được thanh toán lãi lỗ dựa theo tài sản cơ sở là chỉ số VN30 thay vì điểm số của hợp đồng tương lai.

Xem thêm: Đầu tư chứng khoán thế nào cho hiệu quả?

Chứng khoán phái sinh hiện là một sản phẩm thu hút nhiều sự quan tâm của giới đầu tư chứng khoán. Trước khi có ý định tham gia sản phẩm này, bạn cần nắm rõ những kiến thức cơ bản về sản phẩm cũng như có phương pháp hợp lý để tối đa hóa lợi nhuận.