Tỷ giá hối đoái và lãi suất có mối quan hệ như thế nào?

Trước khi đi xem xét xem hai công cụ này có mối quan hệ như thế nào với nhau, chúng ta cùng tìm hiểu xem chúng thực chất là gì.

Tỷ giá hối đoái 

Tỷ giá hối đoái hay còn được gọi với nhiều cái tên khác nhau như: Tỷ giá trao đổi ngoại tệ, tỷ giá Forex… Đây là sự so sánh mối tương quan về giá trị giữa hai đồng tiền với nhau. Nó thể hiện giá một đồng tiền này sẽ được quy đổi sang số lượng của một đồng tiền khác.

Xem thêm: Vai trò của tỷ giá hối đoái đối với nền kinh tế?

Lãi suất

Lãi suất là cụm từ quá quen thuộc trên thị trường tiền tệ, tài chính – Ngân hàng. Lãi suất là tỷ lệ phần trăm nhất định tạo ra từ các giao dịch cho vay hoặc gửi tiền giữa các bên. 

Lãi suất là cái giá mà người đi vay phải chi trả khi sử dụng số tiền không thuộc quyền sở hữu của mình và là khoản lợi tức mà người cho vay được hưởng đối với việc trì hoãn chi tiêu của họ.

Hình 1: Tỷ giá hối đoái và lãi suất là gì

Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và lãi suất

Dù là hai khái niệm khác nhau, các yếu tố cấu thành nên hai công cụ này cũng khác nhau hoàn toàn nhưng chúng lại có mối quan hệ rất khăng khít với nhau và có sức ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế vĩ mô. 

Sự tác động từ lãi suất tới tỷ giá hối đoái hay độ nhạy cảm của tỷ giá trao đổi ngoại tệ với lãi suất phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau: Cơ chế tỷ giá, mức độ di chuyển vốn của mỗi quốc gia, chính sách ngoại thương, tình hình chính trị trong nước và quốc tế…

Trong ngắn hạn

Trong thời gian ngắn hạn, hai công cụ này sẽ ảnh hưởng theo thuyết ngang giá lãi suất. Tức là khi có sự chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia sẽ được bù đắp lại bằng sự chênh lệch giữa tỷ giá của 2 loại đồng tiền của hai quốc gia này.

Ví dụ: Giữa hai đồng tiền VND và USD coi các yếu tố khác trong ngắn hạn không thay đổi. Nếu lãi suất của VND cao hơn lãi suất của đồng USD thì xu hướng giữ tiền chuyển sang nắm giữ tiền VND thay cho USD. Điều này làm cho nhu cầu đồng tiền Việt tăng lên, đồng đô la giảm đi. Việc này sẽ làm cho giá USD giảm đi so với VND. Do đó, thị trường mới về cung cầu VND – USD lại trở lại trạng thái cân bằng. Tương tự, khi lãi suất của đồng Việt giảm hơn đồng USD thì giá đồng USD lại tăng lên so với tiền Việt.

Sự ảnh hưởng ngược lại của tỷ giá đến lãi suất như sau: Khi giá đồng đô la tăng, để tạo cân bằng trên thị trường ngoại hối, ngân hàng trung ương sẽ chủ động tăng lãi suất của đồng nội tệ. Và ngược lại, khi đồng USD giảm giá thì mức lãi suất tiền Việt sẽ được điều chỉnh giảm xuống.

Xem thêm: Cách xem tỷ giá ngoại tệ bình quân liên ngân hàng chính xác nhất

Trong dài hạn

Trong thời gian dài hạn, tỷ giá hối đoái tuân theo 3 nguyên lý:

• Quy luật một giá: Tức là nếu sản xuất cùng một loại hàng hóa, sản phẩm thì giá của mặt hàng này sẽ giống nhau trên toàn thế giới, không chịu sự chi phối do quốc gia nào sản xuất ra.
• Thuyết ngang bằng sức mua: Nguyên lý này được hiểu rằng nếu mức giá của một quốc gia tăng lên so với nước khác thì đồng tiền của quốc gia đó sẽ bị thụt giảm, đồng tiền nước khác tăng giá.
• Điều kiện ngang bằng lãi suất: Theo nguyên lý này biểu thị rằng lãi suất nội địa sẽ bằng lãi suất nước ngoài cộng thêm với khoản tăng giá dự tính của đồng tiền nước ngoài. Hoặc lấy lãi suất nước ngoài trừ đi dự tính tăng giá của đồng nội tệ sẽ được lãi suất nội địa.

Do đó, về dài hạn, tỷ giá hối đoái sẽ tự động cân bằng theo nhu cầu của thị trường, ít chịu tác động từ thay đổi lãi suất.

Hình 2: Mối quan hệ tỷ giá hối đoái và lãi suất

Một số lưu ý cần nắm về lãi suất và tỷ giá

• Lãi suất và tỷ giá chỉ có mỗi quan hệ tác động qua lại lẫn nhau một cách gián tiếp, chứ không phải là mối quan hệ trực tiếp và nhân quả
• Nhân tố hình thành lãi suất và tỷ giá không giống nhau, do đó biến động của lãi suất (lên cao chẳng hạn) không nhất thiết đưa đến tỷ giá hối đoái biến động theo (giảm xuống chẳng hạn)
• Lãi suất lên cao có thể thu hút vốn ngắn hạn của nước ngoài chạy vào, nhưng khi tình hình chính trị, kinh tế và tiền tệ trong nước không ổn định, thì không nhất thiết thực hiện được, bởi vì với vốn nước ngoài, vấn đề lúc đó lại đặt ra trước tiên là sự đảm bảo an toàn cho số vốn chứ không phải là vấn đề thu hút được lãi nhiều

Tỷ giá hối đoái và lãi suất có mối quan hệ là thế nhưng lại không phải là mối quan hệ trực tiếp – Nhân quả mà chỉ là mối quan hệ gián tiếp. Lãi suất chịu biến động từ tác động của quan hệ cung cầu vốn vay còn tỷ giá hối đoái lại chịu chi phối bởi quan hệ cung cầu về ngoại hối, cán cân thanh toán quyết định. Do đó, thành công hay thất bại trong việc sử dụng hai công cụ này đều tùy thuộc vào sự khôn ngoan trong việc sử dụng, vận hành chúng trong thực tế.