Mua bán ngoại tệ kỳ hạn - Sức hấp dẫn không thể chối từ

Mua bán ngoại tệ kỳ hạn là gì?

Căn cứ Khoản 8 Điều 2 Thông tư 2/2021/TT-NHNN giao dịch ngoại tệ tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối thì mua bán ngoại tệ kỳ hạn được hiểu như sau:

“Giao dịch mua, bán ngoại tệ kỳ hạn (sau đây gọi là giao dịch kỳ hạn) là giao dịch hai bên cam kết mua, bán với nhau một lượng ngoại tệ với Đồng Việt Nam hoặc với một ngoại tệ khác theo tỷ giá kỳ hạn xác định tại ngày giao dịch. Kỳ hạn của giao dịch được thực hiện theo quy định tại Điều 6 Thông tư này”

Hiểu một cách đơn giản, mua bán ngoại tệ kỳ hạn là giao dịch mua bán được thực hiện giữa hai bên với một lượng ngoại tệ với đồng Việt Nam hoặc với một ngoại tệ khác theo tỷ giá kỳ hạn được xác định tại ngày giao dịch.

Lợi ích của việc mua bán ngoại tệ kỳ hạn

Mua bán ngoại tệ kỳ hạn (hay còn gọi là giao dịch hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn) mang lại nhiều lợi ích cho các bên tham gia như sau:

• Hai bên sẽ đồng ý trao đổi ngoại tệ tại một thời điểm có kỳ hạn trong tương lai, với số lượng và giá được thỏa thuận trước đó. Giảm thiểu rủi ro trong khi thực hiện các giao dịch hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn, không chịu sự biến động của tỷ giá hối đoái.
• Thông qua sử dụng hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn, các bên có thể đảm bảo lợi nhuận trong tương lai với giá đã được thỏa thuận trước đó. Việc này giúp họ tránh được các rủi ro do biến động của tỷ giá hối đoái, cũng như giúp đảm bảo lợi nhuận cho các hoạt động kinh doanh của mình.

• Các giao dịch hợp đồng tương lai ngoại tệ được giao dịch trên các sàn giao dịch tài chính lớn nên chúng mang lại tính thanh khoản cao.
• Tối ưu hóa chi phí cho hoạt động kinh doanh của mình thông qua đàm phán với nhà cung cấp dịch vụ tài chính để đạt được mức phí giao dịch tốt nhất và giảm thiểu chi phí cho hoạt động của mình.
• Khi tham gia giao dịch hối đoái kỳ hạn, doanh nghiệp còn có thể dễ dàng đáp ứng các nhu cầu thanh toán trong tương lai như chi trả ngoại tệ cho khách hàng, đầu tư nước ngoài hay trả nợ vay.

Ngoài ra, người tham gia còn có thể kiểm soát được dòng tiền hiện tại và giúp hoạch định ngân sách hiệu quả hơn. Với hầu hết ngân hàng, ngoài việc nhận được sự tư vấn nhiệt tình từ các nhân viên giàu kinh nghiệm, mạng lưới giao dịch khắp toàn quốc, người tham gia còn không bị tính phí giao dịch.

Hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn là gì? 

Hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn là một loại hợp đồng tài chính giữa bên mua và bên bán. Trong đó bên mua cam kết mua một số tiền ngoại tệ nhất định vào một thời điểm trong tương lai, và bên bán cam kết bán số tiền ngoại tệ đó vào thời điểm đó với một tỷ giá xác định từ trước.

Một số đặc điểm cơ bản của hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ bao gồm:

• Hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ có thời hạn xác định, thường từ vài tuần đến vài tháng.
• Số tiền ngoại tệ được cam kết mua hoặc bán trong hợp đồng.
• Tỷ giá hối đoái được thỏa thuận trước đó để giá trị của tiền ngoại tệ được chuyển đổi sang đồng tiền của bên mua.
• Hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ thường được sử dụng để giảm thiểu rủi ro tỷ giá hối đoái cho các doanh nghiệp hoặc nhà đầu tư.
• Các điều kiện của hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ có thể được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu của các bên.
• Hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ có thể mang lại lợi nhuận lớn nhưng cũng có thể gây ra rủi ro tài chính nếu giá trị của tiền ngoại tệ thay đổi không theo dự đoán.

Tóm lại, hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ là một công cụ tài chính được sử dụng để giảm thiểu rủi ro tỷ giá hối đoái và đầu tư vào thị trường ngoại hối.

Quá trình mua bán và thanh toán hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ

Hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn (hay còn gọi là giao dịch hợp đồng tương lai ngoại tệ) là một loại hợp đồng tài chính giữa hai bên, đồng ý trao đổi một số lượng ngoại tệ tại một thời điểm trong tương lai với giá được thỏa thuận trước đó.

Người mua phải là các cá nhân hoặc doanh nghiệp tham gia hoạt động kinh doanh. Khi đến mua ngoại tệ tại các phòng giao dịch hoặc chi nhánh của ngân hàng, khách hàng cần xuất trình giấy tờ và các chứng từ có liên quan, cung cấp đầy đủ các thông tin như ngân hàng yêu cầu về mục đích mua bán ngoại tệ là gì, số lượng và loại ngoại tệ cần giao dịch, thời hạn thanh toán.

Sau đó, khách hàng cần ký vào Hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn với các thông tin như

• Họ tên cá nhân/Tên doanh nghiệp
• Địa chỉ
• Số điện thoại, số fax
• Mã số khách hàng
• Đại diện, chức vụ
• Số lượng ngoại tệ (bằng chữ)
• Tỷ giá bán kỳ hạn
• Số tiền thanh toán (bằng chữ)
• Ngày thanh toán, thời hạn

Bạn có thể tham khảo thêm về mẫu Hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn tại đây.

Quy định về mua bán ngoại tệ kỳ hạn

Căn cứ theo Thông tư 02/2021/TT-NHNN, hoạt động mua bán ngoại tệ kỳ hạn được quy định như sau:

Về loại hình và phạm vi giao dịch được phép

Căn cứ theo Điều 4 Thông tư 02/2021/TT-NHNN, loại hình và phạm vi giao dịch được phép đối với mua bán ngoại tệ có kỳ hạn như sau:

• Tổ chức tín dụng được phép được thực hiện giao dịch giao dịch kỳ hạn với tổ chức tín dụng được phép khác.
• Tổ chức tín dụng được phép được thực hiện giao dịch giao dịch kỳ hạn với tổ chức kinh tế.
• Tổ chức tín dụng được phép được thực hiện giao dịch giao dịch kỳ hạn với người cư trú là tổ chức khác và cá nhân.
• Tổ chức tín dụng được phép được thực hiện giao dịch bán ngoại tệ kỳ hạn với người không cư trú quy định tại khoản 5 Điều này.
• Tổ chức tín dụng được phép được thực hiện giao dịch bán ngoại tệ kỳ hạn với người không cư trú là nhà đầu tư nước ngoài sở hữu trái phiếu Chính phủ phát hành bằng Đồng Việt Nam tại thị trường trong nước để phòng ngừa rủi ro tỷ giá cho trái phiếu đầu tư của nhà đầu tư.

Về đồng tiền giao dịch và tỷ giá giao dịch

• Tỷ giá giao ngay giữa Đồng Việt Nam với Đô la Mỹ trong giao dịch giao ngay, giao dịch giao ngay trong giao dịch hoán đổi được xác định trên cơ sở tỷ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước công bố tại ngày giao dịch và phạm vi biên độ do Ngân hàng Nhà nước quy định.
• Tỷ giá kỳ hạn giữa Đồng Việt Nam với Đô la Mỹ trong giao dịch kỳ hạn, giao dịch kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi do các bên tham gia giao dịch thỏa thuận nhưng không vượt quá mức tỷ giá được xác định trên cơ sở: Tỷ giá giao ngay tại ngày giao dịch; Chênh lệch giữa hai mức lãi suất hiện hành; Kỳ hạn của giao dịch.

Về kỳ hạn của giao dịch

• Kỳ hạn của giao dịch kỳ hạn, giao dịch kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi, giao dịch quyền chọn do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
• Kỳ hạn của giao dịch kỳ hạn, giao dịch kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi giữa Đồng Việt Nam với ngoại tệ tối đa là 365 (ba trăm sáu mươi lăm) ngày kể từ ngày giao dịch.

Về phương thức giao dịch

• Giao dịch ngoại tệ được thực hiện thông qua giao dịch trực tiếp hoặc giao dịch qua các phương tiện - giao dịch, bao gồm điện thoại và phương tiện điện tử.
• Giao dịch ngoại tệ thực hiện qua phương tiện điện tử, điện thoại do các bên tự thỏa thuận và tự chịu trách nhiệm, đảm bảo an ninh, an toàn, bảo vệ thông điệp dữ liệu và bảo mật thông tin phù hợp với quy định của pháp luật. 
• Trường hợp giao dịch qua điện thoại, tổ chức tín dụng được phép phải quy định và thông báo với đối tác các số điện thoại được phép sử dụng để giao dịch. Điện thoại phải có chức năng ghi âm và đảm bảo truy xuất được nội dung thỏa thuận giao dịch với đối tác để sử dụng cho mục đích lập xác nhận giao dịch, kiểm soát nội bộ của tổ chức tín dụng và xử lý tranh chấp (nếu có).

Về phí giao dịch

• Tổ chức tín dụng được phép không được thu phí giao dịch đối với giao dịch ngoại tệ.

Về thời gian giao dịch

• Tổ chức tín dụng được phép quy định về thời gian giao dịch với đối tác.
• Đối với giao dịch phát sinh ngoài thời gian quy định trên, tổ chức tín dụng được phép phải tổ chức biện pháp quản lý, kiểm soát giao dịch để phòng ngừa rủi ro phát sinh. Giao dịch ngoài thời gian quy định phải được người có thẩm quyền phê duyệt và được ghi nhận vào trạng thái ngoại tệ của tổ chức tín dụng được phép vào ngày giao dịch.

Về chứng từ trong giao dịch 

Khách hàng phải xuất trình giấy tờ và chứng từ cung cấp đầy đủ thông tin về mục đích, số lượng, loại ngoại tệ, thời hạn thanh toán, chuyển tiền theo quy định hiện hành về quản lý ngoại hối và quy định của tổ chức tín dụng được phép khi thực hiện các giao dịch ngoại tệ sau với tổ chức tín dụng được phép:

• Mua ngoại tệ trong giao dịch giao ngay, giao dịch kỳ hạn;
• Mua ngoại tệ trong giao dịch hoán đổi giữa ngoại tệ với Đồng Việt Nam, mua ngoại tệ trong giao dịch có ngày thanh toán đến trước của giao dịch hoán đổi giữa ngoại tệ với ngoại tệ;
• Mua quyền chọn ngoại tệ (xuất trình giấy tờ, chứng từ đối với loại ngoại tệ khách hàng nhận về)

Đối với bán ngoại tệ cho các giao dịch chưa đến hạn thanh toán

• Đối với các đề nghị của khách hàng dùng Đồng Việt Nam để mua ngoại tệ trước thời hạn thanh toán theo các giấy tờ, chứng từ quy định tại Điều 16 Thông tư 02/2021/TT-NHNN từ 03 (ba) ngày làm việc trở lên, tổ chức tín dụng được phép chỉ được bán ngoại tệ kỳ hạn.
• Ngày cuối cùng của kỳ hạn trong giao dịch kỳ hạn quy định tại khoản 1 Điều 17 Thông tư 02/2021/TT-NHNN không được trước ngày đến hạn thanh toán theo các giấy tờ, chứng từ của khách hàng 05 (năm) ngày làm việc

Dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn tại một số ngân hàng

Hiện nay, dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn là một dịch vụ được cung cấp bởi nhiều ngân hàng tại Việt Nam. Trong đó điểm hình là một số ngân hàng lớn và có độ uy tín trên thị trường như: Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB Bank)... mang lại cho khách hàng sự tiện lợi khi thực hiện mua bán ngoại tệ. Cụ thể:

• Các ngân hàng cung cấp dịch vụ mua bán ngoại tệ đa dạng với kỳ hạn từ 1 tháng đến 12 tháng và các loại tiền tệ phổ biến như USD, EUR, JPY, AUD, SGD, CAD, HKD, và GBP.
• Khách hàng có thể sử dụng dịch vụ này sẽ được cung cấp tỷ giá cố định và chính sách lãi suất ưu đãi tùy thuộc vào từng ngân hàng và từng gói dịch vụ cụ thể để đạt được lợi nhuận cao hơn khi thực hiện giao dịch mua bán.

Tuy nhiên, những giao dịch mua bán ngoại tệ kỳ hạn cũng có những rủi ro nhất định đòi hỏi khách hàng cần có những kiến thức liên quan tới ngoại tệ để tránh gặp phải các rủi ro lỗ vốn khi tỷ giá ngoại tệ giảm thấp hoặc có sự thay đổi không lường trước được.

Lưu ý: Các gói dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn cũng có các điều kiện và lãi suất khác nhau tùy thuộc vào từng ngân hàng và từng gói dịch vụ cụ thể nên bạn cần liên hệ trực tiếp với ngân hàng mà bạn quan tâm và dự định mua bán ngoại tệ.

Rủi ro tiềm ẩn khi tham gia giao dịch ngoại tệ kỳ hạn

Khi tham gia giao dịch ngoại tệ kỳ hạn, khách hàng sẽ gặp phải những rủi ro tiềm ẩn và phải cân nhắc trước khi quyết định sử dụng dịch vụ này. Dưới đây là một số rủi ro tiềm ẩn khi tham gia giao dịch ngoại tệ kỳ hạn:

• Khi một quốc gia bất ngờ xảy ra chiến tranh, khủng hoảng chính trị… sẽ làm sụt giảm sự phát triển của nền kinh tế dẫn đến giá trị tiền tệ giảm, khách hàng đang sử dụng dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn sẽ đối mặt với nguy cơ lỗ vốn.
• Trong quá trình sử dụng dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn, lãi suất thay đổi liên tục dựa theo tỷ giá hối đoái trên thị trường. Nếu lãi suất giảm, giá trị ngoại tệ cũng giảm theo, làm giảm lợi nhuận mà khách hàng có thể đạt được.
• Tỷ giá ngoại tệ có thể thay đổi liên tục trong quá trình sử dụng dịch vụ, dẫn đến sự thay đổi của giá trị đầu tư. Nếu tỷ giá ngoại tệ giảm, giá trị đầu tư cũng giảm theo, gây ra rủi ro lỗ vốn cho khách hàng.

• Trong trường hợp khách hàng muốn thanh lý đầu tư trước hạn, họ có thể mất một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận hoặc phải chịu chi phí phạt hoặc không thể rút tiền nhanh chóng như mong đợi.

Vì vậy, trước khi quyết định tham gia giao dịch ngoại tệ kỳ hạn, khách hàng cần phải tìm hiểu kỹ về các điều kiện và lãi suất áp dụng, cũng như các rủi ro của dịch vụ này để đưa ra quyết định đầu tư hợp lý nhất.

Thị trường ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam

Tình hình phát triển của thị trường ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam trong những năm gần đây

Trong những năm gần đây, thị trường ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam đã có sự phát triển đáng kể và được ngày càng nhiều ngân hàng tại Việt Nam cung cấp nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong việc quản lý rủi ro và tăng thu nhập từ việc đầu tư ngoại tệ.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tính đến tháng 6 năm 2021, tổng số tiền gửi của khách hàng sử dụng dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn đã đạt hơn 149 nghìn tỷ đồng, tăng gần 20% so với cùng kỳ năm trước. Các ngân hàng lớn như Vietcombank, ACB, Techcombank, BIDV... đều đang mở rộng và phát triển dịch vụ này.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều khách hàng đã chuyển hướng đầu tư vào ngoại tệ kỳ hạn để tránh rủi ro từ thị trường chứng khoán và tiết kiệm tiền trong tài khoản ngân hàng. Điều này cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của thị trường ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam.

Các điểm nổi bật của thị trường mua bán ngoại tệ kỳ hạn

• Thị trường ngoại tệ cung cấp nhiều sản phẩm ngoại tệ kỳ hạn khác nhau cho phép khách hàng lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu đầu tư của mình.
• Khách hàng có thể tiếp cận với dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn thông qua các ngân hàng lớn tại Việt Nam.
• Dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn giúp khách hàng tăng thu nhập từ việc đầu tư ngoại tệ.

Những khó khăn của thị trường mua bán ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam

• Thị trường ngoại tệ có độ minh bạch chưa cao, gây khó khăn cho khách hàng trong việc đánh giá rủi ro và lợi nhuận từ dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn.
• Thị trường ngoại tệ kỳ hạn có những rủi ro nhất định như rủi ro thị trường, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá và rủi ro thanh khoản.
• Nhiều khách hàng chưa có kinh nghiệm trong việc đầu tư ngoại tệ, dẫn đến khó khăn trong việc đánh giá và quản lý rủi ro.
• Chính sách quản lý và điều chỉnh thị trường ngoại tệ kỳ hạn của các cơ quan quản lý tài chính Việt Nam vẫn chưa đồng bộ, gây khó khăn cho các doanh nghiệp và khách hàng.

Vì vậy, để đầu tư vào thị trường ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam thì khách hàng cần có sự hiểu biết về các điều kiện và rủi ro của dịch vụ này, cũng như có kế hoạch quản lý rủi ro hợp lý để đưa ra quyết định đầu tư hợp lý nhất.

Chính sách, quy định của Nhà nước về giao dịch ngoại tệ kỳ hạn tại Việt Nam

Nhà nước Việt Nam đã đưa ra nhiều chính sách và quy định về giao dịch ngoại tệ kỳ hạn nhằm quản lý và đảm bảo hoạt động của thị trường ngoại tệ được diễn ra thuận lợi và ổn định. Cụ thể:

• Nhà nước quản lý tỷ giá hối đoái và có chính sách can thiệp vào thị trường ngoại hối để đảm bảo ổn định giá trị đồng tiền. Các tỷ giá hối đoái được công bố mỗi ngày để người dân và doanh nghiệp tham khảo.
• Nhà nước áp đặt giới hạn về số tiền giao dịch ngoại tệ kỳ hạn mỗi lần để hạn chế rủi ro cho khách hàng và đảm bảo hoạt động của thị trường ngoại tệ được diễn ra thuận lợi.
• Các tổ chức tài chính được Nhà nước yêu cầu cung cấp dịch vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn phải có chính sách quản lý rủi ro và báo cáo thường xuyên về tình hình kinh doanh của mình.
• Các tổ chức tài chính cần phải cung cấp đầy đủ thông tin về các sản phẩm ngoại tệ kỳ hạn, giá cả và rủi ro cho khách hàng trước khi khách hàng quyết định đầu tư.
• Nhà nước yêu cầu các tổ chức tài chính phải đảm bảo thanh khoản cho các sản phẩm ngoại tệ kỳ hạn để đảm bảo khách hàng có thể rút tiền một cách thuận tiện và nhanh chóng.
• Các giao dịch ngoại tệ kỳ hạn được xem là hoạt động kinh doanh và phải chịu thuế theo quy định của pháp luật.

Việc mua bán ngoại tệ kỳ hạn đang là một sự lựa chọn của nhiều nhà đầu tư cá nhân và các doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hoặc thường xuyên giao dịch bằng ngoại tệ. Vì thế, hãy tìm hiểu kỹ những thông tin cần thiết để giao dịch an toàn và hiệu quả.