Bao thanh toán là gì? Những quy định mới nhất về bao thanh toán

Tất cả các quốc gia có nền kinh tế phát triển trên thế giới đều có doanh số bao thanh toán rất lớn. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của bao thanh toán cũng như những lợi ích mà nó đem lại, từ hoạt động thanh toán giữa hai doanh nghiệp đến tín dụng, quản lý nợ và bảo hiểm. Tuy nhiên hoạt động tài chính này chỉ mới phát triển vài năm gần đây tại Việt Nam.

Bao thanh toán là gì?

Bao thanh toán là một hình thức cấp tín dụng của tổ chức tín dụng cho bên bán hàng thông qua việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ đã được bên bán hàng và bên mua hàng thỏa thuận trong hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.

Đây được xem như một hình thức trợ vốn cho người bán hàng nhằm đảm bảo quyền lợi cũng như nguồn vốn luân chuyển để tiếp tục sản xuất, tránh tình trạng ứ đọng vốn làm giảm khả năng kinh doanh của bên bán hàng. Với hình thức cấp tín dụng mới mẻ này, cho phép bên bán hàng có được những quyền lợi nhất định.

Xem thêm:

• Lợi ích của bao thanh toán trong nước.
• Lợi ích của bao thanh toán quốc tế.

Quy trình thực hiện bao thanh toán xuất khẩu tại Việt Nam

Tuy nhiên, hình thức bao thanh toán manh nha xuất hiện ở nước ta từ đầu thập niên 90 nhưng phải đến năm 2004 mới chính thức hoạt động ở Việt Nam sau khi Quyết định số 1096/2004/QĐ-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành Quy chế hoạt động bao thanh toán của các tổ chức tín dụng có hiệu lực.

Đến nay hình thức này còn khá mới và lạ lẫm đối với nhiều doanh nghiệp cũng như người dân Việt Nam. Theo như văn bản pháp luật mới nhất ban hành, Thông tư 02/2017/TT-NHNN quy định về hoạt động bao thanh toán của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng. Đồng thời có những thay đổi và bổ sung so với Luật TCTD Việt Nam 2010.

Điều kiện bao thanh toán

Căn cứ Điều 11, Thông tư 02/2017/TT-NHNN đã có những thay đổi về quy định điều kiện cụ thể đơn vị bao thanh toán xem xét, quyết định bao thanh toán khi khách hàng đáp ứng các điều kiện như sau:

Đối với khách hàng là người cư trú

• Khách hàng là pháp nhân có năng lực pháp luật dân sự theo quy định của pháp luật;
• Khách hàng là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật hoặc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật;
• Nhu cầu bao thanh toán để sử dụng tiền ứng trước vào mục đích hợp pháp và phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh;
• Có khả năng tài chính để trả nợ;
• Có phương án sử dụng vốn khả thi.

Đối với khách hàng là người không cư trú

• Khách hàng là tổ chức;
• Nhu cầu bao thanh toán để sử dụng tiền ứng trước vào mục đích hợp pháp và phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh;
• Có khả năng tài chính để trả nợ;
• Có phương án sử dụng vốn khả thi.
• Trường hợp khách hàng là bên nhập khẩu phải đáp ứng điều kiện quy định tại điểm a, b khoản này và một trong các điều kiện sau đây:
  
  • Khách hàng là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động tại nước ngoài có vốn góp của doanh nghiệp Việt Nam dưới hình thức đầu tư trực tiếp ra nước ngoài
  • 100% giá trị của khoản phải trả được bảo lãnh thanh toán, bảo hiểm bởi bên thứ ba, được khách hàng ký quỹ, được bảo đảm bằng tiền gửi của khách hàng tại đơn vị bao thanh toán.

Theo quy định mới này thì ngoài pháp nhân, tổ chức thì cá nhân cũng được xem xét, quyết định bao thanh toán khi đáp ứng các điều kiện nêu trên. Đây chính là bổ sung mới so với những quy định trước đây.

Tìm hiểu thêm:

• Bao thanh toán VietinBank - Công cụ hỗ trợ thương mại siêu “hot”.
• Bao thanh toán Vietcombank - Sự lựa chọn của nhiều khách hàng.

Điều kiện bao thanh toán

Phương thức bao thanh toán

Về phương thức bao thanh toán được Thông tư quy định như sau:

• Bao thanh toán từng lần: Mỗi lần bao thanh toán, đơn vị bao thanh toán và khách hàng thực hiện thủ tục bao thanh toán và ký kết hợp đồng bao thanh toán.
• Bao thanh toán theo hạn mức: Đơn vị bao thanh toán xác định và thỏa thuận với khách hàng một mức nợ bao thanh toán tối đa được duy trì trong một khoảng thời gian nhất định và việc sử dụng hạn mức này. Mỗi năm ít nhất một lần, đơn vị bao thanh toán xem xét xác định lại hạn mức và thời gian duy trì hạn mức này.
• Bao thanh toán hợp vốn: Hai hay nhiều đơn vị bao thanh toán cùng thực hiện bao thanh toán đối với một hoặc một số khoản phải thu hoặc khoản phải trả của khách hàng, trong đó một đơn vị bao thanh toán làm đầu mối thực hiện việc tổ chức bao thanh toán hợp vốn.

Trường hợp không được bao thanh toán

Đơn vị bao thanh toán không được bao thanh toán đối với khoản phải thu, khoản phải trả sau đây:

• Phát sinh từ hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ bị pháp luật cấm.
• Phát sinh từ hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ có thời hạn thanh toán còn lại dài hơn 180 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị bao thanh toán.
• Phát sinh từ hợp đồng mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ có thỏa thuận không được chuyển giao quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng.
• Phát sinh từ hợp đồng cung ứng dịch vụ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và bảo hiểm theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về Hệ thống ngành kinh tế của Việt Nam.
• Đã được bao thanh toán hoặc đã được sử dụng để đảm bảo cho nghĩa vụ nợ khác.
• Đã quá hạn thanh toán theo hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.
• Đang có tranh chấp.

Thông tư 02/2017/TT-NHNN sẽ có hiệu lực từ ngày 30/9/2017, nhằm thay thế cho văn bản pháp luật trước đây. Với những quy định mới nhất nêu trên về bao thanh toán trên thị trường hiện nay có thế thấy các pháp luật Việt Nam có xu hướng cởi mở hơn, tạo cơ hội hợp tác cho các đơn vị bao thanh toán và khách hàng bao có nhu cầu.

Bên cạnh đó giúp thay đổi nhận thức về bao thanh toán không chỉ là một hình thức cấp tín dụng mà là một dịch vụ tài chính trọn gói bao gồm sự kết hợp giữa tài trợ vốn hoạt động, phòng ngừa rủi ro tín dụng… đúng theo thông lệ quốc tế.

Bao thanh toán có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, hoạt động bao thanh toán ở nước ta chưa phát triển như kỳ vọng.

Sau khi khuôn khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động bao thanh toán có những thay đổi căn bản hứa hẹn trở thành dịch vụ tài chính đầy tiềm năng ở Việt Nam. Đồng thời thúc đẩy nhiều ngân hàng chú trọng phát triển sản phẩm bao thanh toán thu hút các doanh nghiệp tham gia.